سئوال 15 = نامه اى خطاب به دکتر صافى
اشـاره : دکـتر مرتضى صافى , فرزند حضرت آیت اللّه العظمى صافى , مد ظله العالى , به عنوان نفر ممتازدکتراى قلب در ایران , جهت تکمیل تحصیلات به کشور انگلستان اعزام شد .
وى دو سـال بـعـد, پـس از کسب فوق تخصص قلب و عروق , به کشور بازگشت و هم اکنون , عضو هـیـات عـلـمـى واستادیار دانشگاه شهید بهشتى تهران بوده , در بیمارستان شهید مدرس تهران , مشغول فعالیت است .
از دو نامه اى که ذیلا مى آید, نامه اول خطاب به دکتر صافى , و نامه دوم به همسر و فرزند ایشان , به هنگام حرکت به لندن , به عنوان سرراهى آنان , نگاشته شده است و متضمن نکات ارزشى ـ اخلاقى فراوانى است .
ت بسم اللّه الرحمن الرحیم .
((و قل اعملوا فسیرى اللّه عملکم و رسوله و المؤمنون )) ((84)) .
بعد الحمد و الصلاة , .
فـرزنـد بـسیار عزیزم و نور چشمانم , مرتضى جان ! اکنون که به حول و قوه الهى , عازم سفر خارج , بـراى ادامـه تـحصیلات مى باشى , امیدوارم از انواع توفیقات بهره مند شوى و وجهه همتت را هم از جهت صورت و هم از جهت معنا بلند و عالى و متعالى قرار دهى .
از جـهـت صـورت , نـیـل به عالى ترین مقامات علمى را هدف بدانى و از جهت معنا این سفر را یک سفرالهى و براى خدا قرار دهى که هر چه درس بخوانى و هر چه تلاش کنى و هر چه بیشتر تحقیق نمایى ,همه را به حساب خدا و حسنات نامه اعمال تو محسوب سازند .
سـفـر بـه ایـن نـیـت کـه بـا کسب معلومات در طریق خودکفایى امت اسلام و جامعه مسلمین و بى نیازى آنها از کفر و خدمت به مسلمانان گام برمى دارى , بسیار مقدس و عبادت است .
سـر انـحـطـاط ظـاهـرى کـنونى مسلمین , عقب ماندن آنها در علوم مادى و ظاهرى از بیگانگان است ,چنانکه علت تفوق کفار بر مسلمانان نیز, پیشرفته بودن آنها در این علوم است .
اگر جوانانى که به خارج مى روند, به این فکر باشند که باید این قلاع مادى و تکنیک را فتح کنند و هـرکـدام براى عالم اسلام افتخار, مایه سربلندى و بى نیازى از دیگران شوند, یقینا این وابستگى و احتیاج کنونى برطرف مى شود و مسلمانان به استقلال علمى نایل مى گردند .
چـرا نـبـایـد تـو و امـثال تو در رشته هاى مختلف علمى در دنیا سرشناس و مشاربالبنان باشید, با ایـنـکه در استعداد و هوش سرشار اگر از دیگران قوى تر نباشید, ضعیفتر نیستید غرض اینست که همواره یادت باشد براى چه و به منظور تقدس و کسب چه رتبه والایى سفر کرده اى ! خدا ناظر بر تو است ! از او کمک بخواه و به او توکل و اعتماد کن ! .
مـبـادا مـظـاهر مادى آنجا, فکر تو را مشغول سازد و از راهت بیرون براند که خداى نخواسته صبح کنى در حالى که از آنچه مى خواستى دستت پر شود, خالى باشد و با دست خالى برگردى ! .
آنـجـا اگـر وسـایـل تـحصیل فراهم است , وسایل بازداشتن انسان از مسیر راه کمال و سعادت نیز بسیاراست و مرد مى خواهد که در دام این ملهیات نیفتد و نیکبختى خود را به آن نفروشد .
در تعهد دینى خود و ولایت اهل بیت , علیهم السلام , ثابت قدم باش و هر کس را در این راه , آزموده وپـخـته شناختى , با او باب مصاحبت و دوستى باز کن ! در مجالس اسلامى که در مجمع اسلامى یا جـاهاى دیگر تشکیل مى شود, خالصانه و بى ریا براى کسب فیض و زنده نگهداشتن تعهدات مذهبى شرکت نماو آن مجالس را بزرگ مى شمار و قدر بدان ! .
خـلاصه , چنان فرض کن که همه در انتظار تو هستند, کل جامعه مسلمانان منتظر نتیجه تلاش تو وامـثـال تو هستند, دوستان و آشنایان همه منتظرند, خویشاوندان تو, پدر و مادرت , همه منتظر و چشم براهند, بیماران همه منتظرند همه این امور را فراموش ننما و از هر زحمت و کوشش , در راه مـوفـقـیت علمى استقبال کن و اگر ناملایماتى در خلال کار پیش آمد, اعتنا نکن که (رنج راحت بدان چه شد مطلب بزرگ ) .
شـکـیـبـا و ثـابـت قـدم و اسـتوار دنبال کار خودت باش که باید انشااللّه تعالى , شاهد توفیق را در آغوش بگیرى .سـخـتـیـهـاى کار و هر فشارى را در این طریق مى بینى , به حساب خدا محسوب دار و از ضعف و سستى و ناامیدى پرهیز کن ! .
تـا مـى تـوانـى نـام خـدا بـر زبان آر و از ذکر خفى و یاد قلبى نیز غافل مباش و صلوات بر محمد و آل مـحـمد, علیهم السلام , بخصوص حضرت بقیة اللّه , ارواحنا فداه , را فراموش نکن و تحصیلاتت را براى بهتر وبیشتر خدمت کردن به آن حضرت و شیعیان آن بزرگوار پرمایه و پرمحتوا ساز .
چـون بـا حـال کـسـالـت مـجـال بـیـش از ایـن نـیست , امید است ((تو خود حدیث مفصل از این مجمل بخوانى )) تو را به خدا سپردم و از خدا برایت سعادت دارین و توفیق مسالت مى نمایم .
و لا حول ولا قوة الا باللّه و السلام علیک و رحمة اللّه و برکاته .
فدایت لطف اللّه صافى .
اگـر بـعـض از کـسـان و خـویشان , زر و زیورى براى سر راهى به شما تقدیم کرده اند, من هم این چندکلمه را به عنوان سرراهى , به شما مى سپارم , یقینا قبول مى نمایى .
سئوال 14 = نصیحتى براى جوانان
محضر مرجع عالى قدر, حضرت آیت اللّه العظمى آقاى صافى .
با عرض سلام ! .
ت خواهشمندست نصیحتى براى جوانان مرقوم فرمایید .
بسم اللّه الرحمن الرحیم .
تـ جـوانـان عـزیـز بـایـد تـوجـه داشته باشند که در هر زمان و بخصوص در این زمان , دعوت هاى باطل فراوان و وسایل گمراهى بسیار است , بنابراین مراقب باشند تحت تاثیر اباطیل قرار نگیرند .
بـدانـند یگانه دعوتى که باید با تمام وجود به آن لبیک گفت , دعوت کسانى است که اعلم و اعقل هـمـه مردم بوده و سوابق و تاریخ زندگى آنها, از آغاز تا پایان , در کتب معتبره مضبوط است و آنان حضرات ائمه هدى , سلام اللّه علیهم اجمعین , هستند .
انشااللّه موفق باشید .
لطف اللّه صافى .
سئوال 13 = نصیحتى مفید براى دنیا و آخرت
ت بسم اللّه الرحمن الرحیم .
محضر مبارک فقیه عالى مقام , حضرت آیت اللّه العظمى آقاى صافى .
با سلام ! .
خواهشمند است این جانب را با نصیحتى که مفید دنیا و آخرت باشد, رهنمون شوید .
با آرزوى سلامتى و طول عمر .
ت السلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته .
بـا اعـلام وصـول مـکـتـوب شـریـف , مـتـضـمن در خواست نصیحت , نظر به اینکه حق مؤمن بر مـؤمـن نـصیحت و خیرخواهى براى اوست , تذکرات ذیل را تقدیم داشتم امید است به حکم ((فان الذکرى تنفع المؤمنین )) ((77)) مقبول و نافع شود .
بـهـتـریـن مطلبى که خودم و شما و همه برادران و خواهران ایمانى را بدان نصیحت مى کنم , تقوا وپرهیزکارى است , ((فانه خیر ما اوصى به المسلم المسلم )) ((78)) .
بـه شما رهرو جوان مؤمن نصیحت مى کنم قدر نعمت گرانبهاى جوانى را بدانید و توان و فرصتى راکـه خداوند متعال , جلت حکمته , به شما عطا کرده است , غنیمت بشمارید و بیشترین استفاده را از این دور وروزگار طراوت و نشاط زندگى بنمایید .
بر حسب وصیت حضرت رسول اکرم , صلى اللّه علیه و آله و سلم , به جناب ابى ذر, رضوان اللّه علیه , پـنـج چـیزرا بیش از پنج چیز باید غنیمت شمرد که اول جوانى پیش از پیرى است , ((شبابک قبل هرمک )) ((79)) .
سـعـى کـنـیـد در ایام جوانى بر خود مسلط باشید و خشم , شهوت و هواهاى نفسانى را ذلیل و رام خودکنید .
دوره جـوانى , دوره سعى در عمل , ساختن شخصیت و ظهور استعدادات و فرصت بزرگ براى نیل به کمالات و ارتقاى درجات است .
دوره رشد قواى ملکوتى و عقلانى و قوت تمایلات حیوانى است .
دوره جـهـاد, سـیـر, حـرکت و صعود یا سقوط است , منتهى الیه این سیر, سعادت یا شقاوت , نعیم ورضوان یا جحیم و خسران است .
بـایـد چـنـان رفـت و چنان بود که این سیر, سیر الى اللّه و به سوى خدا, ثواب خدا و سیر راه انبیا, اولیا,صدیقین و صلحا باشد, .
((و مـن یـطـع اللّه و الـرسول فاولئک مع الذین انعم اللّه علیهم من النبیین والصدیقین و الشهدا و الصالحین و حسن اولئک رفیقا)) ((80)) .
خود را در معرض وزش نسیمهاى توفیق قرار دهید و با جهاد با نفس , که جهاد اکبر است , توفیقات وهدایتهاى الهى را کسب نمایید .
فقد قال عز اسمه : ((والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و ان اللّه لمع المحسنین )) ((81)) .
و خود را از خطر آلودگى به موجبات خذلان و وقوف یا بازگشت به عقب , دور نگهدارید .
بـرخى از اسباب خذلان را که در این جمله هاى شریفه دعاى ابى حمزه ثمالى بیان شده , بخوانید و بـه خدا از آنها پناه ببرید, ((سیدى لعلک عن بابک طردتنى و عن خدمتک نحیتنى اولعلک رایتنى مـسـتـخـفـا بـحـقک فاقصیتنى او لعلک رایتنى معرضا عنک فقلیتنى او لعلک وجدتنى فى مقام الکاذبین فرفضتنى او لعلک رایتنى غیر شاکرلنعمائک فحرمتنى او لعلک فقدتنى من مجالس العلما فخذلتنى او لعلک رایتنى فى الغافلین فمن رحمتک آیستنى او لعلک رایتنى الف مجالس البطالین فبینى و بینهم خلیتنى )) ((82)) .
ایـن امـور و کـارهـاى مـشـابـه آنها, همه از اسباب سلب توفیق , بعد از خدا, تاریکى قلب و مفاسد دیگراست که باید از آنها دورى جست و خطر آنها را بزرگ شمرد .
اسـتـخـفـاف بـه حق خدا و سبک گرفتن اوامر و نواهى خدا, اعراض از یاد او, ترک شکر نعمتهاى الـهـى ,تـرک مـجـالـست با علما, همنشینى با اهل بطالت , غفلت و لهو و لعب , همه از موانع کسب درجات معنوى وفیوضات حقیقى است .
یکى از علایم توفیق و آگاهى و بیدارى شخص , همین حال نیک و شایسته نصیحت خواهى است .
خـداونـد بـر ایـن بـیـنـش و رشـد و درک معنوى شما بیفزاید, خدا را براى داشتن این حال شاکر بـاشید,هیچگاه از حال نفس خود و تهذیب و تکمیل اخلاق خود غافل نشوید, بر تلاوت قرآن مجید مـداومـت نمایید و حداقل , بخشهایى از آن را در معارف و الهیات و معاد و اخلاق حفظ کنید, با یاد خدا خیالات شیطانى را, که امید است بر شما چیره نشود, از خود دور سازید, .
((ان الذین اتقوا اذا مسهم طائف من الشیطان تذکروا فاذا هم مبصرون )) ((83)) .
حـال کـه تـوفـیـق دانش آموزى دارید, در تحصیل علم , مقامات بسیار بلند علمى را وجهه همت قـراردهـیـد و بـراى شـرف و فضیلت علم و براى اینکه در جامعه مسلمانان , عضوى مفید و مصدر خدمات بزرگ شوید و مسلمانان را از بیگانگان بى نیاز سازید و به خودکفایى برسانید, هر چه در توان دارید, تلاش کنید .
همیشه و همواره چشم به راه ظهور و منتظر فرج حضرت صاحب الامر, بقیة اللّه , ارواح العالمین له الفدا,باشید و موجبات مسرت خاطر انور ایشان را, که فوز اکبر و افضل است , فراهم سازید .
در خـاتـمـه از خـداونـد مـتعال براى شما توفیق و تسدید و سعادت دنیا و آخرت مسالت مى نمایم والتماس دعا دارم .
والسلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته .
لطف اللّه صافى .
سئوال 12 = نصیحتى براى تمامى جوانان ایران
محضر مرجع محبوب , آیت اللّه العظمى صافى گلپایگانى .
ت خواهشمندم نصیحتى براى بنده و تمامى جوانان ایران بیان فرمایید .
بسم اللّه الرحمن الرحیم .
تـ جـنـابعالى و همه جوانان عزیزى را که قلوب آنها به نور اسلام منور است , وصیت مى کنم به تقوا وآداب و دسـتـورات دیـنـى و اینکه در تمام مراحل زندگى , دین خود را فداى چیزى ننمایید که خسارت مى بینید, بلکه همه چیز خود را فداى دین بنمایید .
موفق باشید .
لطف اللّه صافى .
سئوال 11 = خودکشى و عواقب آن
ت محضر حضرت آیت اللّه العظمى آقاى صافى .
با سلام , چون خودکشى در منطقه ما, بخصوص در بین زنان زیاد شده است , نظر مبارک را پیرامون این عمل زشت و عواقب آن بیان فرمایید .
متشکرم .
ت خودکشى از محرمات کبیره و عامل آن , مرد باشد یا زن , مستحق عقوبت و عذاب شدید الهى است و اگـر شـخـص , مـجـنـون و مختل الحواس نباشد, این گناه علامت ضعف عقیده به مبدا و معاد ونـداشـتن صفت صبر و مقاومت در برابر شداید و دشواریهاى زندگى و نومیدى از خداوند متعال است .
بیشتر افرادى که مرتکب این معصیت مى شوند, یا اسیر یک سلسله اوهام و خیالاتند که از یک جهت شکستهایى , که در واقع شکست نیست , مثل شکست در بازیها یا بالاتر زناشویى ها و ازدواج ها,دست به این عمل مى زنند, یا در اثر فشارها و سختیهاى زندگى خودکشى مى نمایند .
بـطـور کـلـى بـه ایـن اشـخـاص باید تذکر داد که دنیا همه اش فراز و نشیب و تغییر و تحول است واشـخـاصـى در زندگى واقعا شکست مى خورند, که روحیه صبر و مقاومت نداشته باشند و با یک پـیش آمد ویک امر ناملایم و ناگوار, روحیه خود را ببازند و خود را بیچاره بشمارند افراد موفق که بـر مشکلات فایق مى شوند, به اراده و همت و عزم خود اعتماد دارند و با توکل به خداوند متعال , بر مـشکلات صابرند و با قلب محکم و استوار و امید به آینده با هر پیش آمد ناگوار, دست و پنجه نرم مى کنند .
تـاریـخ بـشـر پـر است از فرج بعد از شدت و گشایش و رفاه و توانگرى بعد از تنگى و گرفتارى و فقر,مردان و زنان موفق از هیچ حادثه اى تکان نمى خورند و عقب نشینى نمى کنند, به فضل و لطف خـدااعـتـماد دارند و این آیه را با مضمون بلند آن همواره به خاطر دارند که ((فان مع العسر یسرا, ان مـع الـعـسـر یـسـرا)), ((75)) آسـانـى ها از میان دشواریها رخ مى دهند و روشناییها بر تاریکیها غلبه مى یابند .
بـایـد ایـن افـراد را به صبر سفارش کرد که صبر از ایمان , به منزله سر, در جسد است ((76)) امید است این نصیحت در قلوب , مؤثر و نافع باشد واللّه العالم .
لطف اللّه صافى .
سئوال 10 = راهنمائى در آغاز سال تحصیلى
ت محضر حضرت آیت اللّه العظمى آقاى صافى .
بـا سلام ! خواهشمندست در آغاز سال تحصیلى جدید, دانشجویان و دانش آموزان را با رهنمودهاى خویش ,راهنمایى فرمایید .
با تشکر .
ت بسم اللّه الرحمن الرحیم .
قال رسول اللّه , صلى اللّه علیه و آله و سلم , : ((الا ان اللّه یحب بغاة العلم )) ((69)) .
دانش آموزان و دانشجویان عزیز, فرزندان اسلام .
سـلام و رحـمـت و بـرکـات خـداونـد بـر شـما, که با شور و شوق فراوان از سال فرخنده و مبارک تـحـصیلى جدید استقبال نموده , و گشایش درهاى مدارس و دانشگاهها و مراکز تعلیم و تربیت را فتح باب ترقى وتعالى و کمال مى دانید .
در حـدیـث آمـده اسـت : تخلقوا باخلاق اللّه , ((70)) یعنى به اخلاق خدا, خود را خلق و خوى دهید وخود را به صفات خداوند آراسته سازید .
در بـیـن صـفـات خـداونـد مـتعال , صفت علم , اشرف صفات و اسم العالم , اعظم اسماى صفاتیه اسـت بـیـشتر اسما و صفات جمالیه و جلالیه , به این اسم و اسم القادر و صفت قدرت برمى گردد بنابراین تزین به زینت و زیور علم و آراسته شدن به این صفت , از اخلاق دیگر بالاتر و ارزنده تر است .
نـشـان یـافـتـن و نـشـان داشـتن از خدا, همان دارا بودن اخلاق کریمه الهى است که مهمترین و سـرآمـدآنـها علم و قدرت , دانایى و توانایى است این دو صفت با هم ملازمت و مصاحبت ضروریه و تنگاتنگ دارند و افتراق آنها از یکدیگر ممکن نیست .
هر کجا دانایى باشد, توانایى هست و هر کجا توانایى باشد, دانایى هست پس در میان آنچه بشرجسته و مى جوید و مطالب و خواسته هایى که دارد, خواسته و مطلوبى از علم بالاتر نیست که هر چه طالب آن , به مطلوب مى رسد, باز طلبش بیشتر و به مطلوب واصلتر مى شود .
قـال مـولانـا امـیـرالمؤمنین , علیه السلام : ((کل وعا یضیق بما جعل فیه الا وعا العلم فانه یتسع )) ((71)) .
دانش آموزان و دانشجویان عزیز:
فـرصـت را غنیمت بشمارید, درس بخوانید تا آگاهى و معرفت پیدا کنید درس بخوانید تا خودتان وجامعه و اسلام را عزیز وسربلند کنید درس بخوانید تا خودتان و دیگران را از ظلمت جهالت نجات دهید .
درس بـخـوانید, براى اینکه مشکلاتى را که در رشته هاى گوناگون علمى تاکنون لاینحل مانده , حـل نـمایید و با سرپنجه بینش و دانش گره هاى باز نشده از کار بشر را باز نمایید درس بخوانید تا دانشمندشوید, بفهمید شما از دیگران در استعداد و نیل به مدارج عالیه کمال و معارج سامیه ابتکار و اختراع کمترنیستید, بلکه قوى تر و رشیدترید در اسباب و وسایل ظاهرى , هیچ وسیله اى بر غلبه و پیروزى براستکبار و استبداد قوى تر از علم نیست .
بدانید که دنیا و آینده آن براى ملتهاى عالم و دانا است , و این شمایید که باید ملت اسلام را به مجد وعـزت دیـرین و بیشتراز آن برسانید, همتها را بلند کنید نیل به همه مدارج علمى را قابل تحصیل بدانید .
خـداونـد مـتـعال به بشر و این مخلوق هنوز هم ناشناخته , لیاقت تسخیر کاینات زمینى و آسمانى راعطا کرده , یا به بیان دیگر, آنها را مسخر او گردانیده است .
بـه پـیـش بـروید و اسرار کاینات و آیات علم و قدرت خدا را کشف کنید عزت و قوت و استقلال و هـرچـیـز خوبى که فطرت سالم و پاک بشر, طالب آن است , با علم فراهم مى شود و ذلت و ضعف و زبونى ,نتیجه جهل و ناآگاهى است .
خـود را بـراى اسـلام و بـراى اعـلاى کـلـمة اللّه و براى حصول اهداف الهى , قرآنى و براى خدمت بـه مـحـرومـان و نـجات مستضعفان آماده سازید و هر رنج و تلاشى را که در تحصیل علم متحمل مـى شـویـد, بـانـیت خالص و پاک آن را فى سبیل اللّه و در راه خدا و راه آسایش خلق خدا محسوب دارید, تا از اجر و ثواب بسیار برخوردار شوید .
بدانید که همه در انتظار شما هستند خداوند متعال از شما سعى و عمل و مجاهدت مى خواهد .
اسـلام و پـیـامـبـر عـظـیـم الشان در انتظار تحصیلات دبستانى و دبیرستانى و دانشگاهى , و بعد هم تحقیقات علمى شما هستند .
ائمـه طـاهرین , علیهم السلام , بخصوص حضرت بقیة اللّه ,امام عصر, ارواح العالمین له الفدا, از شما انتظار دارند .
نـظـر هـمـه و تـمام جامعه به این مراکز علمى و کلاسهاى تعلیماتى و درس دوخته شده که شما چـگـونـه عـمـل مـى کـنـید و چگونه تلاش مى کنید و چگونه خود را براى خدمت به انسانها آماده مى نمایید؟ .
مـراکـزى که در آن آموزش مى بینید, آموزگار, دبیر, استاد و مدیر همه باید براى اینکه تحصیلات وزحمات شما بیشترین بازده را داشته باشد, خالصانه مساعدت و کمک نمایند .
سـعـى نـمایید چنان باشید که از فهم و بینش بیشتر و آگاهى زیادتر لذت ببرید, اوقات خود را به بطالت معاشرتهاى بیهوده و بعضى بازیها و مسابقات بیهوده , که کمالى از آن نه براى روح و نه براى جسم حاصل نمى شود, و ارزش حقیقى انسانها را بالا نمى برد, تلف نکنید .
در پى کسب کمالات حقیقى و سیر الى اللّه باشید .
آیه کریمه : ((افحسبتم انما خلقناکم عبثا)), ((72)) ((و ما هذه الحیاة الدنیا الا لهو ولعب )) ((73)) و مـضـامـین بلند تعالیم نورانى قرآن را فراموش نکنید از ملاهى و مناهى پرهیز کنید و ازسرگرم شـدن به بازیهاى وقت بر باد ده خود را دور نگهدارید بعضى از بازیها موجب افت تحصیلى جوانان و دانش آموزان مى شود گرچه با نام تقویت فکر و ذهن باشد .
اگـر مـى خـواهـید در تحصیل کمالات حقیقى موفق شوید و اگر مدرسه و محیط خانواده علاقه به توفیق شما دارند, همه باید در دور بودن از ملاهى و مناهى , با شما همراهى و همکارى نمایند .
و خـلاصـه تـلاش کـنـید عمر, وقت , حیات و فرصتهایى را که دارید و همه خواه و ناخواه از دست خواهدرفت , به رایگان با بهاى کم از دست ندهید براى این نعمت هاى بزرگ الهى , بها و ارزشى , غیر از عـلم ,معرفت , رضاى خدا, ثواب خدا و سیرالى اللّه نیست , که حضرت امیرالمؤمنین , علیه السلام , مى فرماید:
((الا حر یدع هذه اللماظة لا هلها انه لیس لا نفسکم ثمن الا الجنة فلاتبیعوها الا بها)) ((74)) .
خـود را مـتـعـهـد بـدانید و متعهد بسازید که از کارهاى زشت و ناشایست و حرام اجتناب کنید و واجبات وفرایض را انجام دهید و مخصوصا به نماز, که معراج مؤمن است , اهمیت بدهید در جمعه و جـمـاعات شرکت نمایید و وقار دانش آموزى و دانشجویى را پاس دارید, و خداوند متعال را در همه حالات فراموش نکنید و درس و تدریس و تعلیم و تعلم را براى رضاى او و اتصاف به صفت الهى علم قرار دهید, از اواستعانت و کمک بخواهید .
و بـه مـولى الورى , حضرت بقیة اللّه , مولانا المهدى , ارواح العالمین له الفدا, متوسل باشید و بدانید کـه وجـود مقدس و بزرگوار آن حضرت , که امروز در این عالم , آیتى اعظم و اکبر از وجود او براى خدا نیست , ازموفقیتى که نصیب شما مى شود, بیشتر مسرور و خوشحال مى گردند .
هـمـه شـمـا فـرزنـدان روحانى آن حضرت هستید و آن حضرت بیش از هر پدرى توفیق فرزند را درعلم , و عمل و کسب کمال , دوستدارو خواهانند .
اینجانب براى همه شما و عظمت بیشتر اسلام دعا مى کنم و توفیق نظام اسلامى خصوصامسؤولان مـحترم آموزش و پرورش و دانشگاهها و مراکز علمى را براى تعلیم و تربیت جامع و اسلامى مسالت مى نمایم .
والسلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته .
لطف اللّه صافى .
سئوال 9 = مبارزه با نفس اماره
باسمه تعالى .
محضر مقدس مرجع تقلید شیعه , آیت اللّه العظمى آقاى صافى گلپایگانى .
با سلام ! .
ایـنـجانب از اوایل دوره جوانى , در راه مبارزه با نفس اماره گام برمى دارم , ولى گاهى در راه این جـهاد بزرگ ,ناموفقم نفس اماره مرا به کارهاى زشت وامى دارد و وجدان من پس از ارتکاب گناه , بسیار ناراحت و نگران مى گردد .
خواهشمند است با کلامى پیامبرگونه , به من پشت گرمى دهید و یارم باشید قبلا از شما متشکرم .
ت بسم اللّه الرحمن الرحیم .
روى ان رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله , قال :
((خـیر امتى من هدم شبابه فى طاعة اللّه و فطم نفسه عن لذات الدنیا و توله بالاخرة ان جزاه على اللّه اعلى مراتب الجنة )) ((67)) .
فرزند عزیزم ! .
نـامـه شـکـوایـیـه شما را خواندم اگر بیشتر مردم , شکایت از دیگران و از جریانهاى بیرون از خود دارنـد,شـمـا شکایت از خود و درون خود دارید که معلوم مى شود با نفس خود و هواهاى نفسانى و شهوانى درگیریدیا به عبارت دیگر با آنها در جنگ و جهادید و در جهاد اکبر ـ که به فرموده رسول اکرم , صلى اللّه علیه و آله وسلم , همان جهاد با نفس است ـ دشمن را قوى پنجه و نیرومند مى بینید و از آن بیم دارید که بر او, خداى نخواسته , پیروزى و ظفر نیابید .
من به شما اطمینان مى دهم که اگر در برابر این دشمن مقاومت کنید و عرصه را بر او تنگ نمایید واز آغـاز بـه پـیـشنهاد وخواسته هاى او گردن ننهید, سرانجام بر او غالب شده و او اسیر و رام شما خواهد شد .
ولـى اگـر به خواسته هاى او جواب مثبت بدهید, خواهشهاى آن بسیار و بى شمار است و هر چه از اوفرمان ببرید, او فرمانهاى دیگر و بیشتر مى دهد و تا شخصیت انسانى و کرامت آدمى را نابود نکند و او رااز مقام خود, ساقط نسازد, قانع نمى شود .
دوران جـوانـى , دوره و مـیدان چنین جهاد و پیکارى است و باید شخص اراده , مقاومت و پایدارى خـودرا نـشـان بـدهـد البته همه کس حریف نفس اماره نیست , پهلوانان حقیقى مى توانند در این میدان عرض وجود نموده و جایزه قهرمانى بگیرند .
شـمـا و هـر نـوجـوان و جـوانـى , خـواه و نـاخواه , این زورآزمایى و این امتحان بسیار بزرگ را باید بـگذرانید,یاد خدا را فراموش نکنید و از او کمک بخواهید که خود وعده فرموده : ((والذین جاهدوا فـیـنـالـنهدینهم سبلنا و ان اللّه لمع المحسنین )), ((68)) کسانى که در راه خدا جهاد مى نمایند, البته خدا آنان را به راهى که به او مى رسد, راهنمایى مى نماید و خدا با نیکوکاران است .
ایـن مـعـنـویت و روحیه اى که دارید ـ که به وضع روحى و درگیرى عقل و نفس خودتان متوجه هـسـتید ومى خواهید که نفس را مغلوب کرده و خود را از آفات هواى نفس سالم نگاهدارید ـ خود مرحله اى از کمال و آگاهى و بصیرت و بینش است امید است همین آگاهى , شما را از این گرداب ـ که بسیارى از جوانان درآن گرفتار مى شوند ـ و از امواج و توفان شهوات نجات دهد .
ایـن کـار, اگر چه در آغاز دشوار جلوه مى کند, ولى وقتى انسان با هواى نفس مقاومت نموده و از آن پیروى نکرد, بسیار آسان مى شود .
سـعـى کـنـیـد بـا اشـخـاص مـجـرب و مؤمن مجالست کنید, در جلسات موعظه و سخنرانیهاى مذهبى شرکت کنید, کتابهایى مانندمعراج السعادة , حیاة القلوب و عین الحیات را مطالعه نمایید و با دعا و نیایش به درگاه خدا و خواندن دعاى کمیل , دعاى ندبه , توسل به حضرت ولى عصر, ارواح العالمین له الفدا, خود را براى جهاد با نفس , مسلح کنید .
امیدوارم پیروز, سعادتمند و موفق شوید و آینده بسیار روشنى پیش روى داشته باشید .
حقیر هم براى توفیق شما و سایر جوانان دعا مى کنم و از شما التماس دعا دارم .
لطف اللّه صافى .
سئوال 8 = راهنمائى جوانان مشرف به تکلیف
ت محضر مبارک بزرگ مرجع جهان تشیع , حضرت آیت اللّه العظمى صافى (دامت برکاته ) .
با سلام و عرض خسته نباشید و آرزوى قبولى طاعات آن مرجع عزیز به درگاه حضرت حق تعالى ! .
خواهشمند است با رهنمودهاى حکیمانه خویش , نوجوانان مشرف به تکلیف را راهنمایى فرمایید .
از لطف شما صمیمانه سپاسگزاریم .
مستدام باشید , انشا اللّه .
ت بسم اللّه الرحمن الرحیم .
فـرزنـدان عـزیـز و نـوبـاوگـان گـرامـى کـه به سن بلوغ و شرف صلاحیت توجه تکالیف الهى و خطابات قرآنى نایل شده اید! .
حقیر به شما درک این شایستگى را تبریک مى گویم .
تـوجـه داشـتـه بـاشـیـد, از این تاریخ , شما به عضویت در جامعه اسلامى پذیرفته شده اید که روى اخلاق شما و گفتار شما و نیز کار شما حساب مى شود و خداوند به شما نشان و اعتبار عطا فرموده اسـت , کـه در هـمـه آیـات ((یـا ایـهـا الذین آمنوا)), ((64)) به عنوان طرف خطاب و سخن او قرار مـى گـیرید و در جامعه نیزشما به همان اعتبار مهمى که شرع مقدس ارزش و اعتبار داده , ارزش دارید .
کـار و سـخـن شـمـا که تا پیش از این اعتبار شرعى و قانونى نداشت , اکنون اعتبار شرعى مى یابد, تـاامـروز, دیـگران درباره شما تصمیم مى گرفتند و صاحب اختیار شما بودند, ولى از امروز, خود, صاحب اختیار خودتان , مى شوید, از امروز محکوم به حکم کسى نیستید, جز به حکم خدا و پیامبر و ائمه معصومین , علیهم السلام .
عـقـایـد خود را به توحید, نبوت , امامت , معاد و به کتابها و پیمبران گذشته و ملائکه , با دلایل هر چندمختصر و در عین حال قوى و محکم , در ذهن خود حاضر کنید, و سعى کنید که به حول و قوه الـهـى , براى خداوند متعال بنده اى صالح و براى پیامبر اکرم , صلى اللّه علیه و آله , پیروى راستین و براى ائمه طاهرین ,صلوات اللّه علیهم اجمعین , بخصوص صاحب الامر و ولى عصر, حضرت مهدى , حـجـة بـن الـحـسـن , ارواح العالمین له الفدا, شیعه مخلص و سربازى حقیقى , براى اسلام و قرآن پـاسـدارى امـین و براى همه مؤمنین ومؤمنات برادر یا خواهرى غمخوار و مهربان باشید, و حقوق همگان مخصوصا حق پدر و مادر و اساتید وعلما را رعایت کنید
و کوتاه سخن آنکه خود را به اخلاق کریمه اسلامى آراسته سازید و در نیکى به خلق وقضاى حوایج مردم اهتمام نمایید, در علم و عمل و کـسـب مـعرفت و دانش , هر چه پیش مى روید و به هرمقام و درجه اى که مى رسید, در آن درجه متوقف نشوید و به کمال بیشتر و مقامات بالاتر نظر داشته باشید, از نعمتها و امکاناتى که براى ترقى دارید, حداکثر استفاده را بنمایید .
از امروز قدر و ارزش عمر و فرصتها و حتى دقایق زندگى را بدانید مبادا بیهوده تلف شود! هر یک ازشـمـا, چـنـان بـدانـیـد که باید شخص شما و باز هم شخص شما براى اسلام و براى امت اسلام , افتخارآفرین و موجب عزت و عظمت گردد .
اوقات خود را به بطالت , سستى , غفلت و خداى نخواسته اشتغال به مناهى و ملاهى ضایع نسازید .در جـهـاد بـا نـفس و هواى نفسانى , که جهاد اکبر است , کوتاهى نکنید و سعى کنید بر غرایز خود مسلطباشید .چـنـان بـاشـیـد و چـنـان بروید که در آینده , از یاد گذشته شاد و خوشحال شوید و سوابق خوب زندگى همیشه موجب اطمینان و آرامش قلب شما باشد .
عـزیـزان مـن ! تـکلیف , یعنى این گوى و این میدان , این شما و این همه فرصتهاى سعادت بخش , این نیروها و استعدادهاى خداوندى , تکلیف , یعنى ورود به دوره سازندگى , خودسازى , مسؤولیت و ورود درامـتـحـانات الهى و سرآغاز آمادگى براى سیر راه تکامل و تعالى , تکلیف , یعنى زندگى آگاهانه وخردپسند .شما خود را براى این زندگى آماده سازید و خود را به هیچ چیز و به هیچ کس و به هیچ قیمت , جز به خدا و به ثواب خدا نفروشید .
((فلیس لا نفسکم ثمن الا الجنة فلاتبیعوها الا بها)), ((65)) .
امـیرالمؤمنین , علیه السلام , مى فرماید: براى نفس شما قیمتى جز بهشت نیست , جانتان و خودتان راغیر از بهشت , به چیز دیگرى , نفروشید .تـلاش کـنـیـد کـه در هـر رشـتـه و شـغلى که انتخاب مى کنید براى جامعه عضوى مفید و امین بـاشـیـد,چـنان بدانید که همه به سعى و تحصیل و تلاش شما نیازمندند, باید به سهم خودتان این نیازمندیها را برطرف نمایید .
خـدا را هـیـچـگـاه فـرامـوش نـکـنـید و از یاد خدا و دعا و عبادت , بخصوص نماز و توسل به ائمه هدى ,علیهم السلام , و زیارت مشاهد مشرفه , نیرو بگیرید, به سوى سعادت و کمال پیش بروید و به لطف و کمک و مدد خداوند امیدوار باشید که در قرآن مجید مى فرماید:
((و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و ان اللّه لمع المحسنین )) ((66)) .
خـداونـد مـتـعال همه شما را از یاران و سربازان واقعى حضرت بقیة اللّه الاعظم , ارواح العالمین له الفدا, قرار دهد و بر توفیقات شما بیفزاید .
والسلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته .
لطف اللّه صافى .
سئوال 7 = بهترین و مهمترین آرزو از خداى سبحان
ت بسم اللّه الرحمن الرحیم .
محضر مبارک حضرت آیت اللّه العظمى آقاى حاج شیخ لطف اللّه صافى , مد ظله العالى .
با سلام و تحیت , خواهشمند است به سؤالات این جانب پاسخ دهید:
1 ـ اگر روزى قرار شد که خداوند متعال , یک آرزوى شما را برآورده کند, در این صورت بهترین و مهمترین آرزو و خواسته حضرتعالى از خداى سبحان چه خواهد بود؟ .
ت بسم اللّه الرحمن الرحیم .
نـامـه جـنابعالى متضمن دو سؤال و درخواست پند و اندرز, واصل شد سؤالها و درخواست , کاشف ازحـسـن نیت و بصیرت مذهبى و حیات وجدانى است حقیر, این ضمیر و ایمان و اعتقاد را به شما تبریک گفته و از خداوند متعال برایتان دوام توفیق , کمال ایمان و یقین , مسالت مى نمایم .
اگـر چـه بـه واسـطـه کثرت مشاغل و قلت فرصت , سعى بر این بود که در جواب ایجاز و اختصار رعایت شود, ولى معنویت این مطالب و حلاوت و لذتى که براى روح انسان در تذکار و یادآورى آنها فـراهـم مـى شـود, خود به خود, موجب بسط کلام مى گردد, به طورى که اگر عنان قلم کشیده نـشـود, نـفس هیچ گاه ازبیان این معانى دلپذیر, سیر نگشته و قلم از نوشتن آن باز نمى ماند, ((و الحمدللّه الذى هدانالهذا و ما کنا لنهتدى لولا ان هدانا اللّه )) ((41)) .
اما پند و اندرز براى خودم و براى شما و همگان :
اوضـاع جـهـان و دگرگونى احوال مردمان , و تغییر و تحولات در هر عصر و هر زمان , بلکه در هر لحظه است که همه مشتمل بر پند و موعظه و معرفت آموز و هدایت بخش است , هر ذره اى از ذات , هـر برگ درخت , هر قطره باران , هر سلول , هر جنبنده و هر حیوان , جماد, نبات , انسان , کوه , دریا, سـتاره , منظومه وکهکشان و هر کدام و هر یک , عالمى از حقایق و کتابى از معانى و معارف و راه و طـریـقـى به سوى خداست سنت الهى لبس و خلع , حیات و موت , عوض شدن مظاهر و تازه شدن نـعـمتها و کهنه شدن نوها,پیدایش ها و آغازها, و فرجامها و پایان مهلتها و عمرها و انقراض دولتها, بـراى خـردمندان همواره بهترین موعظه بوده و هست , ((ذلک بان اللّه هو الحق و ان مایدعون من دونه الباطل و ان اللّه هو العلى الکبیر)) ((42)) .
کدام نقطه و حرف و کلمه اى از کتاب آفرینش و کدام پدیده و مخلوق کوچک و بزرگ است که در آن آثـار قـدرت بى نهایت و حکمت و علم نامنتهاى الهى مشهود نباشد, و آدمیان غافل را با نهیب و هشدار ازخواب غفلت بیدار نکند و به اندیشه در عاقبت کار, وادار نسازد و در برابر عظمت آفریننده یـگـانـه و یکتاى این جهان هستى , خاضع و خاشع ننماید و به سجده نیندازد و زبانش را به توحید, تهلیل , تسبیح و تکبیرنگشاید و مثل مضامین این دعا را بر گوش جان او نخواند:
((الـلـهـم انـه فـى السموات دورات و لا فى الارض حرکات و لا فى العیون لحظات و لا فى البحار قـطـرات و لا فـى الا شجار ورقات و الا و هى لک شاهدات و علیک دالا ت و فى ملکک متحیرات )) ((43)) .
آرى , همه شواهد, وجود خدا و دلایل علم و حکمت وقدرت اویند, .
برگ درختان سبز در نظر هوشیار ـــــ هر ورقش دفترى است معرفت کردگار .
((ان نـظـرت الى الا شجار رایتها دفاتر سطرت على اوراقها ادلة وجوده اوالى البحار وجدتها زاخرا مـن بحر کرمه و جوده جمیع ما فى الکون ناطق بتسبیحه و مجده و ان من شئ الا یسبح بحمده )) ((44)) .
در حـالـى کـه تـمـام اجزا و اعضاى جهان , از اتم تا کهکشانها و هر جرم و کره اى که از آن بزرگتر یـاکـوچکتر نیست , همه به قدرت الهى در حرکت و سیر و گردشند, و این حرکت تکوینى در خود انسان و دراعضا و اجزاى ذرات وجودش , در جریان است , همه با زبان بى زبانى , هشدار مى دهند که در عرصه اراده واختیار نباید از قافله حرکت باز ماند, باید حرکت کرد, به جلو رفت و سکون و توقف جایز نیست .
حـیـف اسـت کـه انسان این همه مواعظ و هشدارها را با گوش دل نشنود, و عمرش را به غفلت و بطالت و عبث و بازى تمام کند .
در احـادیـث شـریـفـه اسـت کـه : ((هـر کـس دو روز او مساوى باشد, مغبون و زیانکار است و هر کس امروزش از دیروزش بدتر باشد,ملعون است )) ((45)) .
هـر چـه مى بینیم , همه به ما مى گویند بهوش باشید که وقت مى گذرد, فرصت از دست مى رود, جوانى را پیرى , تندرستى را بیمارى و زندگى را مرگ و ممات در پى است , تا فرصت هست و توان داریـد بپاخیزید و براى راهى که در پیش دارید و بسیار دور و دراز است , زاد و توشه فراهم نمایید, فراموش نکنیدکه امیرالمؤمنین , علیه السلام , مى فرماید:
((کفى بذلک واعظا لمن عقل و معتبرا لمن جهل )) ((46)) .
امـا جـواب سـؤال اول , کـه اگـر قـرار باشد خداوند متعال یک آرزوى شما را برآورده کند, در این صـورت بـهـترین و مهمترین آرزوى شما چیست ؟ سؤال بسیارمهمى است که غیر ازائمه طاهرین , عـلـیهم السلام , که راسخین در علم و معادن بصیرت و معرفت و کمالات عالیه و ملهم به الهامات خاصه ربانیه هستند, کسى نمى تواند جواب کافى و شافى از آن بدهد .
نـمـى دانـم از خـدا بـا چنین شرطى که یک آرزو و حاجتم برآورده باشد, چه درخواستى بنمایم و کدام یک از حوایج خود را مسالت کنم ؟ .
آیا از درگاه او ایمان ثابت , رضا و رضوان او را بخواهم ؟ .
یا فرج و ظهور آقا, حضرت صاحب الامر, ارواح العالمین له الفدا, را مسالت نمایم ؟ .
یا عرض کنم ((الهى اجعلنى کما تحب و کما ترید))؟ ((47)) .
یا براى همه بندگان خدا, خیر و سعادت دنیا و آخرت و هدایت بخواهم و یا .
ولـى مـن خـدا را باسطالیدین بالعطیه مى دانم , مى دانم که از خزاین رحمت و کرم او هر چه انفاق وبـخشش و عطا شود, چیزى کم نمى شود همه دعاها را مستجاب مى فرماید او فیاض مطلق است , ((لایـشـغـلـه سـمع عن سمع یعطى من ساله و یعطى من لم یساله )) ((48)) است کرم وعطاى او محصور و معدود نمى شود, ((لاتنفد خزائنه و لا تزیده کثرة العطا الا جودا وکرما)) ((49)) .
سئوال 6 = نصیحت در ایام تولد حضرت زهرا (س)
به نام خدا .
بـه لـحـاظ مبارک مرجع عزیزم , حضرت آیت اللّه العظمى آقاى حاج شیخ لطف اللّه صافى (مد ظله العالى ) برسد .
بـا سـلام و تـبـریـک ایـام ولادت حـضـرت فـاطمه زهرا, سلام اللّه علیها, خواهشمند است در این روزهاى خجسته , اینجانب را نصیحتى فرمایید تا بتوانم هر چه بیشتر در راه اسلام , ثابت قدم باشم .
بسم اللّه الرحمن الرحیم .
الـحمدللّه رب العالمین و الصلوة والسلام على سیدنا و نبیناابى القاسم محمد و آله الطاهرین , سیما بقیة اللّه فى الارضین .
((قـال اللّه تـعـالى : و ان هذا صراطى مستقیما فاتبعوه و لا تتبع السبل فتفرق بکم عن سبیله ذلکم وصیکم به لعلکم تتقون )) ((19)) .
نـصـیـحـتـى کـه به شما مى نمایم , برگرفته و اقتباس از نصیحت و سفارش مرحوم علا مه حلى , بـه فرزندش , فخرالمحققین , قدس سرهما, مى باشد ایشان از بزرگترین علماى اسلام است که در هـمـه عـلـوم نـقـلـى و عـقلى از اساتید کم نظیرند آن بزرگوار در خاتمه کتاب ارزنده قواعد, به فـرزنـدش , کـه او نیز ازشخصیتهاى برجسته علمى و از مفاخر عالم علم و تحقیق و فضیلت است , سفارشاتى فرموده است .
آن فـقـیـه عـظـیـم , فـرزنـد جـلـیل خود را مخاطب قرار داده و بعد از دعاى خیر, او را به تقوا و پـرهـیـزکـارى ,کـه سپر نگهدارنده و وسیله پایدار و سودمندى است و انسان را براى قیامت آماده مـى نـمـایـد, وصـیت مى فرماید و به اطاعت اوامر خدا, آنچه موجب رضاى او و دورى از آنچه نهى فرموده , دستور مى دهد .
از او مـى خواهد که عمرش را در تحصیل کمالات و کسب فضایل و صعود از پستى نقصان و نادانى , به اوج علم , کمال , مدارج معارف , آداب و مقامات انسانى و اعمال صالحه صرف نموده و اوقات خود را بیهوده تلف نسازد .
از جـمـلـه این وصایا, احسان , مساعدت , کمک به برادران ,قضاى حوایج محتاجان و مقابله بدى به نیکى و تشکر و امتنان از نیکوکاران است .نیز او را به ترک صحبت و هم نشینى و معاشرت با مردم نادان و فاسدالاخلاق , سفارش مى کند .و از طـرف دیـگـر, فـرزنـدش را بـه مـلازمت محضر علما و مجالست فضلا, که سبب رفع جهل و موجب اخلاق حسنه است ,توصیه مى فرماید .
بـه صـبـر و تـوکـل , رضـا و حسابرسى نفس و استغفار و پرهیز از ظلم , خصوصا به یتیمان و ضعفا وصیت مى کند و مى فرماید: خداوند در کیفر کسى که شکسته اى را برنجاند و ضعیف و افتاده اى را بیازارد, گذشت نمى فرماید .
و بـعـد از آن مـى فرماید: در اداى نماز شب , مواظبت داشته باش که پیامبر عظیم الشان , صلى اللّه عـلـیـه وآلـه , بر آن ترغیب و تشویق فرموده است , آنجا که مى فرماید: ((من ختم له بقیام اللیل ثم مات فله الجنة )) ((20)) .
صـلـه رحـم و پـیـونـد با خویشان را که سبب زیادتى عمر است انجام بده و در حسن خلق , هر چه مى توانى اهتمام کن که پیامبر اکرم , صلى اللّه علیه و آله , مى فرماید: ((انکم لن تسعوا الناس باموالکم فسعوهم باخلاقکم )) ((21)) .
در پـیـوند با ذریه طیبه ـ فرزندان معصومین , سلام اللّه علیهم اجمعین , ـ سادات کرام و خدمت و احـترام به آنها تلاش داشته باش که خداوند متعال در سفارش آنها تاکید فرموده و مودت و دوستى ایشان را اجررسالت قرار داده است : ((قل لااسئلکم علیه اجرا الا المودة فى القربى )) ((22)) .
و حـضـرت خـتـمـى مـرتـبت , صلى اللّه علیه و آله , فرمودند: ((من از چهار گروه , در روز قیامت شـفاعت مى کنم , اگر چه به مقدار گناهان اهل دنیا, گناه بیاورند: کسى که ذریه مرا یارى کرده بـاشـد, شخصى که درتنگدستى مالش را به فرزندان من بذل کرده باشد, آن کس که اولاد مرا, به زبان و دل , دوست داشته باشدو شخصى که براى قضاى حاجتهاى ذریه من , در وقتى که طرد شده و کنار گذاشته شده باشند, سعى وتلاش نماید )) ((23)) .
و هـمـچـنین بر تو باد به تعظیم فقها و اکرام علما, که پیامبر عالى قدر اسلام , صلى اللّه علیه و آله , فرمودند:
((مـن اکـرم فـقـیها مسلما لقى اللّه یوم القیامة و هو عنه راض و من اهان فقیها مسلما لقى اللّه یوم القیامة و هو علیه غضبان )) ((24)) .
نـگـاه کـردن بـر عـالـم عبادت است , نظر به در خانه عالم عبادت است و مجالست و همنشینى با عالم عبادت است .
بـر تـو باد به تحصیل علم و فهم دین ! مبادا علمى را که دارى , از آنان که نیاز دارند, کتمان کنى و اظهارننمایى .
در قـرآن مـجـیـد است : ((آن کس که دانش خود را کتمان کند, خدا و همه لعنت کنندگان او را لعنت مى کنند)) ((25)) .
خـصـوصـا اگر بدعتها ظاهر شود, واجب است بر عالم که علم خود را اظهار کند و بدعتها را دفع نماید ونگذارد که مردم گمراه شده , در اشتباه بیفتند .
قـال رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله : ((اذا ظهرت البدع فى امتى فلیظهرالعالم علمه فمن لم یفعل فعلیه لعنة اللّه )) ((26)) .
تـوصـیـه حقیر, اضافه بر آنچه علامه حلى , رحمة اللّه علیه , فرموده , این است که یاد خدا را در هیچ حـال فـرامـوش مـکـن و خدا را چنان عبادت و پرستش کن که گویى او را مى بینى و اگر تو او را نمى بینى , او تو رامى بیند, ((اعبداللّه کانک تراه فان کنت لا تراه فانه یراک )) ((27)) .
بـر یاد او به دل و زبان مستمر و مداوم باش ! یقینا خدا هم تو را یاد مى نماید, ((فاذکرونى اذکرکم )) ((28)) .
و از شـکـر نـعمتهاى او, اگر چه کسى از حق شکر آنها بر نمى آید, غافل مباش و از کفران نعمت و ایـنـکـه بـا نـعـمت خدا او را معصیت کنى , بر حذر باش که ((ولئن شکرتم لا زیدنکم و لئن کفرتم ان عذابى لشدید)) ((29)) .
در مـعامله با مردم , طریق انصاف را رعایت کن ! مبادا حقى را از کسى , اگر چه کوچک باشد, انکار کنى و تا بتوانى با برادران دینى مواسات داشته باش ! ((اشد الاعمال ثلاثة مواساة الاخوان فى المال و انصاف الناس من نفسک و ذکراللّه على کل حال )) ((30)) .
حـق بـرادران و خـواهران مؤمن و مؤمنه را رعایت کن !آسانترین آن , این است که براى آنها دوست بـدارى , آنـچـه را بـراى خودت دوست مى دارى , و ناخوش داشته باشى , آنچه را براى خود ناخوش مى دارى .
و با آنها که از تو مى برند, تو پیوند کن و آنها را که به تو ستم مى کنند عفو کن ! .بـپرهیز از خودبینى و غرور و تکبر و نظر حقارت به دیگران , ((الیس فى جهنم مثوى للمتکبرین )) ((31)) .
بـه هـیـچ یـک از بـنـدگـان خدا و برادران و خواهران ایمانى , به نظر کم قدرى , نگاه مکن ! شاید همان کسى که تو او را کم گرفته و کم مى بینى , از اولیاى خدا باشد .
مـظـاهـر دنیا و مقامات ظاهرى , معیار, نشان قدر معنوى و حقیقى و شان اشخاص نیست که ((الا کثرون هم الا قلون یوم القیامة )) ((32)) .هـر چـه خـود را در مـقـایـسـه با دیگران کمتر بشمارى و تواضع بیشتر داشته باشى , به مقامات و درجات بالاتر نایل مى شوى .
امـر بـه مـعـروف و نـهـى از مـنکر, سعى و کوشش در اعلاى کلمه اسلام و تبلیغ مکتب اهل بیت , عـلـیهم السلام , را که مکتب اصل و اصیل اسلام است , همیشه وجهه همت خود قرار بده و حب فى اللّه و بغض فى اللّه را در همه احوال و کارها مراعات کن ! ((اوثق عرى الا یمان الحب فى اللّه و البغض فى اللّه )) ((33)) .
بـر راسـتـى و صداقت , درستى و امانت و حفظ عهد و وفاى به وعده که از موجبات مهم عزت دنیا وآخرت و اعتلا و اعتبار جامعه است , ملازمت و مداومت داشته باش که در حدیث است : ((به نماز و روزه بـسـیـار شـخـص نـظر نکنید, بلکه به صدق و راستى او در گفتار و اداى امانت او نظر کنید )) ((34)) و از رسـول اکـرم , صـلـى اللّه علیه و آله و سلم , است که فرمود: امت من همواره در خیر هـستند, مادامى که امانت را غنیمت وصدقه دادن را غرامت و خسارت نبینند, ((لاتزال امتى بخیر مالم ترالا مانة مغنما والصدقة مغرما)) ((35)) .
از دوستى با دشمنان خدا سخت پرهیز کن و در این سه آیه پیوسته تامل کن ! .
((لاتـجـد قـومـا یـؤمنون باللّه و الیوم الاخر یوادون من حاداللّه و رسوله و لوکانوا آباهم او ابناهم او اخوانهم او عشیرتهم اولئک کتب فى قلوبهم الا یمان )) ((36)) .
((قل ان کان آباؤکم و ابناؤکم و اخوانکم و ازواجکم و عشیرتکم و اموال اقترفتموها و تجارة تخشون کـسـادهـا و مـساکن ترضونها احب الیکم من اللّه ورسوله و جهاد فى سبیله فتربصوا حتى یاتى اللّه بامره و اللّه لایهدى القوم الفاسقین )) ((37)) .
((تلک الدار الا خرة نجعلها للذین لایریدون علوا فى الا رض و لافسادا والعاقبة للمتقین )) ((38)) .
و تلاوت قرآن را ترک مکن که بر حسب روایات , قرآن , عهد خدا است و باید شخص در این عهدنظر کند و حداقل روزى پنجاه آیه از آن را قرائت نماید .
از فایده و فضیلت تفکر در خلق آسمان و زمین , نفس خود و همه آیات الهى , که سبب مزید معرفت وخـداشـنـاسـى و بیدارى و آگاهى و ترقى روح و عقل مى شود, هیچ گاه غفلت مکن که خداوند خردمندان را درقرآن به این صفت توصیف و تعریف نموده است و هم در قرآن مى فرماید: ((و فى الا رض آیات للموقنین و فى انفسکم )) ((39)) .
مـبـادا از آنـهـا بـاشـى کـه از نـظـر بـه ظاهر این عالم , به باطن آن نمى رسند و به همین تماشا و سیرظاهرى جهان اکتفا کرده , مشمول این آیه شریفه مى شوند:
((و کاین من آیة فى السماوات و الارض یمرون علیها و هم عنهامعرضون )) ((40)) .
و در تـوسـل بـه حـضـرات مـعصومین , علیهم السلام , و حضور در مجالس ذکر فضایل و مناقب و مـصـایـب ایـشـان , خـصوص مجالس روضه و تعزیه حضرت سیدالشهدا, علیه افضل التحیة و الثنا, کـوتـاهـى نـنما و این مجالس را که متضمن کمال روح و تهذیب نفس و کسب ثواب و اجر بسیار و ازدیاد بصیرت و معرفت است مغتنم بشمار! .
و خـصـوصـا یاد ولى نعمت حقیقى و آن آقایى که همه نعمت هاى الهى و فیوض ظاهریه و باطنیه , ازبـرکـت وجـود مـقـدس او بـه ما مى رسد, یعنى حضرت بقیة اللّه , مولانا المهدى , ارواحنا فداه , را فـراموش ننما و تامى توانى با گفتار و کردار خود خوشنودى و مسرت خاطر شریف ایشان را فراهم نـما!, براى تعجیل فرج وظهور آن حضرت و نزدیک شدن روزگار رهایى دعا کن و سعى کن که از منتظران حقیقى و متعهد آن حضرت باشى ! .
بر صلوات بر محمد و آل محمد, صلوات اللّه علیهم اجمعین , مداومت داشته باش ! .
و این حقیر فقیر سراپا تقصیر را از دعاى خیر و طلب مغفرت , حیا و میتا, فراموش ننما! .
فـان اللّه یـحـب الـمـحسنین و لا حول و لا قوة الا باللّه العلى العظیم و آخردعوانا ان الحمدللّه رب العالمین و صلى اللّه على سیدنا محمد و آله الطاهرین .
والسلام علیکم و رحمة اللّه .
لطف اللّه صافى .
سئوال 5 = رهایى از گرفتاریهاى روحى
خدمت مرجع عالى مقام شیعه , آیت اللّه العظمى صافى (مدظله ) .
با عرض ادب و ارادت ! .
ت براى رهایى از گرفتارى هاى روحى و سلب توفیقاتى که قبلا داشته ام , چه باید کرد؟ .
بسم اللّه الرحمن الرحیم .
ت نامه شکایت آمیز شما از حالات روحى و تاسف بر سلب بعضى توفیقاتى که داشته اید, واصل شد .
ایـن روحـیـه گـلـه از نـفـس و تـوجـه بـه منابع روحانى یا [توجه به ] ابتلا به خسارتها و زیانهاى مـعـنـوى ,دلـیـل بـیدارى ضمیر و حیات قلب و آگاهى و سلامتى روح است و ضد حالت غفلت و بى اعتنایى به گناه است و حالت معاتبه نفس است , که در اصلاح باطن بسیار مؤثر است .
در احـادیـث شـریـفه , قریب به این مضمون آمده است که در امم گذشته , شخصى بود که سالیان درازعـبادت مى کرد, سپس به رسم آن زمان ها قربانى کرد و مقبول درگاه الوهیت , عزاسمه , نشد او خـود را ونـفـس خود را مخاطب قرار داد و گفت : ((به من نرسید آنچه رسید مگر از تو و نیست گناه , مگر از تو)) خطاب شد که این نکوهش و توبیخ نفس , از آن سالها عبادت , بهتر است .
بـایـد شـما با ایمانى که دارید, همین حالت شایسته را داشته باشید از فوت ثواب و محروم شدن از کـارنیک ناراحت شوید بنابراین در مقام جبران گذشته برآیید و شکر و سپاس خداى متعال را بجا آوریـد که این وجدان روشن را به شما عطا فرموده است به شکرانه آن برنامه هایى را که داشته اید با شـوق و نـشـاط ازسر بگیرید از خدا توفیق بخواهید و کمک و یارى طلب کنید انشااللّه حال شما از گذشته هم بهتر خواهدشد و صفاى باطن و نورانیت قلب شما, بیشتر مى شود .
بـایـد بـنـده , هـمـواره مراقب حالات نفسانى و قلب خود باشد که در حدیث است : ((دل نیز مانند آهن زنگ مى گیرد, و با تلاوت قرآن کریم و یاد مرگ , زنگ آن زدوده مى شود )) ((16)) .
اگر بتوانید نفس خود را جریمه کنید و او را در راه اطاعت و ریاضت , زحمت بیشتر بدهید .
زایـد بـر بـرنـامـه , اگـر مـى توانید از مال خود, انفاق نمایید, یا نماز بیشتر بخوانید یا قرآن زیادتر تـلاوت کنید چنانچه در احوال بعضى بزرگان گفته شده است که : وقتى نماز مغرب را مختصرى از اول وقت تاخیرانداخت , به کفاره آن و تادیب خود, بنده اى را آزاد کرد .
ایـن فقرات دعاوى شریف ابى حمزه ثمالى ((17)) را با توجه بخوانید و اگر عیبى در کارتان است , آن رااصلاح کنید: ((مالى کلما قلت قد صلحت سریرتى و قرب من مجالس التوابین مجلسى عرضت لـى بـلیة ازالت قدمى و حالت بینى و بین خدمتک سیدى لعلک عن بابک طردتنى و عن خدمتک نـحیتنى او لعلک رایتنى مستخفابحقک فاقصیتنى او لعلک رایتنى معرضا عنک فقلیتنى او لعلک وجدتنى فى مقام الکاذبین فرفضتنى او لعلک رایتنى غیر شاکر لنعمائک فحرمتنى اولعلک فقدتنى من مجالس العلما فخذلتنى او لعلک رایتنى فى الغافلین فمن رحمتک ایستنى او لعلک رایتنى الف مجالس البطالین فبینى و بینهم خلیتنى )) ((18)) .
ایـنـهـا اشـاره به یک سلسله از عوامل قلت یا سلب توفیق است که به هر حال توجه آموز, بیدارگر وعافیت بخش است .
مـن امـیـدوارم کـه شـما تحت تاثیر هیچیک از عواملى که در این دعا یاد شده قرار نگرفته باشید بـه امـید خدا برنامه ها را, مانند گذشته , اجرا کنید, جلو بروید, قدم بردارید که سعادتهاى بزرگ و درجات عالى و مقامات بلند در انتظار شماست .
بـه حـضـرت بقیة اللّه , مولانا المهدى , ارواح العالمین له الفدا, متوسل باشید و براى فرج ایشان دعا کنید .
به این بنده ضیعف سرمایه از دست داده و در بند نفس گرفتار مانده , از راه مرحمت دعا کنید .
ثـبـتـکـم اللّه و ایـانا بالقول الثابت فى الحیاة الدنیا و الاخرة بحق محمد و آله الطاهرین صلوات اللّه علیهم اجمعین .
والسلام علیکم و رحمة اللّه .
لطف اللّه صافى .
سئوال 4 = راهنمائى در مسیر سلوک
خدمت مرجع عظیم القدر, آیت اللّه العظمى آقاى صافى گلپایگانى ! .
مـستدعى است اینجانب را در مسیر سلوک راهنمایى فرمایید آیا در این راه از قطب و مرشد پیروى نمایم ؟در این زمینه , چه کتابى را پیشنهاد مى فرمایید؟ .
بسم اللّه الرحمن الرحیم .
مکتوب جنابعالى واصل و از مضمون آن اطلاع حاصل شد .
چـون در مـقـام تـهـذیـب اخـلاق و بـه گـفـته خودتان , در سیر و سلوک , راهنمایى از این حقیر خـواسـتـه ایـد,بـه شـمـا تـذکـر مـى دهم که کل تعالیم اسلام , از واجبات , محرمات , مستحبات و مکروهات ,سیر و سلوک است .هر مسلمانى , سالک الى اللّه است , با این تفاوت که در این سلوک , بر حسب قوت و ضعف , اشخاص در تعهد به انجام واجبات و ترک محرمات , همه در یک درجه و رتبه نیستند .
هـر چـه مـواظـبـت انـسـان بر اطاعت از خداوند متعال و دستورات شرع بیشتر باشد, در این سیر وتحصیل تقرب به خدواندموفق تر مى شود .
تـعـالـیـم عـبـادى , نـمـاز, حـج , روزه , دعا, قرائت قرآن , نماز شب , مواظبت بر خواندن نمازهاى نوافل یومیه , عبادات شب و روز جمعه , ترک دروغ و غیبت , محاسبه با نفس , قضاى حوایج بندگان خـدا, احـسـان بـه پـدر و مادر, صله رحم , حسن جوار, حفظ امانت , مصاحبت و همنشینى با علما, تـجدید توبه و استغفار,مواظبت بر اذکار تهلیل و تسبیح و تحمید و تکبیر, حسن معاشرت با مردم , امـر بـه مـعـروف و نـهـى از مـنـکـر,رعـایت حقوق برادران دینى تا حدى که در روایات معلى بن خـنـیـس ((13)) بـیـان شـده , حفظ اعضا و جوارح ازمعاصى و حتى ترک مشتبهات , تفکر در عالم آفـریـنش و عظمت ظهور قدرت خدا در خلقت مخلوقات ,تفکر در فناى دنیا, نظر عبرت به کوه و دریـا و موجودات کوچک و بزرگ و امور بسیار دیگر, که در آیات قرآن مجید بیان شده است و شرح مختصر آن نیاز به نوشتن یک کتاب دارد, همه سیر و سلوک است .
دسـتـور سـیر و سلوک , همین کتابهاى دعا, رساله ها, تفاسیر قرآن مجید و کتابهاى حدیث فارسى وعـربـى اسـت محتاج به قطب و مرشد نیست و همه این امور راه رفتن به سوى خدا است , و استاد همه ,قرآن و تعلیمات ائمه , علیهم السلام , و احادیث شریفه است .
خلاصه , همه مسلمانها, اعم از زن و مرد, در پنج وقت نماز,سیر الى اللّه دارند زن در خانه شوهر, با خانه داریش و انجام وظایف شرعیه خود, و مرد در بیرون خانه باکد یمین و عرق جبینش , مى توانند این سیر را ادامه دهند فقط باید دستور ((ولاتکن من الغافلین )) ((14)) را رعایت کنند و در همه این اعمال , چشم به رضاى خدا و تقرب به او داشته باشند وخدا را فراموش نکنند .
راه , بـه بـرکـت تعالیم اسلام , باز است و بسته نیست , و اگر هم بعضى معاصى , سد راه شده باشد, باتوبه , باز مى شود .
اشـخاص منزوى , گوشه گیر و تارک امر به معروف و نهى از منکر, راهنما نیستند راه بلدها, علما وشـاگـردان مکتب ائمه , علیهم السلام , مى باشند به شما هشدار مى دهم که از این فرقه اى که به آنـها اشاره کرده اید, حتما بپرهیزید, زیرا راهها و روشهاى آنان , گاه به کفر و شرک منتهى مى شود دعواى ارشاد آنها,اضلال است .
بـه شـما برادرانه نصحیت مى کنم , اگر خودتان با پاى خودتان , به مدد خواندن نماز در اول وقت , حفظزبان و برنامه هایى که به آن اشاره شد, به سوى خدا بروید, به خداوند نزدیک مى شوید .
((والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و ان اللّه لمع المحسنین )) ((15)) .
حـقـیـر هـم براى توفیق شما و حفظ ایمان شما از خطر وساوس شیاطین جن و انس , دعا مى کنم شماهم بنده را فراموش ننمایید .
والسلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته .
لطف اللّه صافى .
سئوال 3 = نصیحت درباره سعادت دنیا و آخرت
ت محضر مرجع عالیقدر, حضرت آیت اللّه العظمى حاج شیخ لطف اللّه صافى (دام ظله الشریف ) .
با سلام ! .
بـا تـوجـه بـه ایـنـکـه جـنابعالى با بزرگان زیادى مانوس بوده اید, مستدعى است نصیحتى را که راهگشاى سعادت دارین باشد, مرقوم فرمایید که : ((فان الذکرى تنفع المؤمنین )) ((3)) .
بسم اللّه الرحمن الرحیم .
تـ عالم و هر چه در آن است و همه حوادثى که در آن واقع مى شود, گردش سال و گذشت عمر و شـب و روز, زمـیـن و آسمان , فقر و توانگرى , تندرستى و بیمارى , جوانى و پیرى , زندگى و مرگ , ذلـت و عـزت وهـر چـه را مـى بینیم و پیدایش هر چیز و نشو و نماى آن و تغییراتى که در آن پیدا مى شود, تا مرگ و فناى آن , همه پند و نصیحت است .
اگـر نـظـر انـسـان , نـظر عبرت باشد و از ظاهر دنیا, باطن آن را بشناسد, نگاهش به هر چیزى و هـرپـدیده اى او را از جهات متعدد هشیار و بیدار مى سازد و در هر ذره اى از ذرات عالم امکان و هر برگى ازبرگهاى درختان , ابوابى از معرفت و راههایى براى نیل به سعادت مى یابد, به شرط اینکه در زمـره آنـان بـاشد که : ((و یتفکرون فى خلق السماوات ربنا ما خلقت هذا باطلا)) ((4)) در شان آنهااست و از مردمانى که وصف آنها ((لهم قلوب لایفقهون بها ولهم اعین لایبصرون بهاو لهم اذان لا یسمعون بها)) ((5)) است , نباشد .
بـنـابـرایـن , کـتاب تکوین ـ سراسرش و تمام ذراتش , کلمات , آیات و حروفش ـ پر است از موعظه ونصیحت , به شرط اینکه , شخص , سواد خواندن آن و عقل فهم معانى آن را داشته باشد .
کـتـاب بـزرگ وحـى و تـشریع قرآن مجید نیز مثل همان کتاب تکوین , متضمن هدایت , نصیحت وارشـاد اسـت هـر چـه انسان آن را بیشتر بخواند و در معانى آیات آن بیشتر تامل کند, به مواعظ و نصایح بیش و بیشتر راهنمایى مى شود شما در هر رشته اى نصیحت بخواهید مى توانید از این کتاب اعظم آسمانى دریافت کنید .
اوصاف عبادالرحمن را در سوره مبارکه فرقان بخوانید .
تـعـلـیـمات اخلاقى و اجتماعى را در مثل سوره اسرى , آیات 22 تا 39, قرائت کنید آیات بشارت و انذارآن , همه نصیحت و هشدار دهنده است بیان اوصاف مؤمنین , اصحاب میمنه , اصحاب یمین و اصـحـاب شـمال , آموزنده و نصحیت است قصص قرآن , سرگذشت انبیا و رجال الهى و سؤ عاقبت کفار, ارباب معاصى , فراعنه و جباران , پند و اندرز و هدایت به صراط مستقیم است , همه را بخوانید و پیوسته تکرارکنید و در مضامین آنها تامل نمایید در مثل این آیات کریمه تامل کنید و سعى کنید
بـه حـقیقت مفاد آنهابرسید: ((تلک الدار الاخرة نجعلها للذین لایریدون علوا فى الارض و لافسادا والـعـاقبة للمتقین )) ((6)) , ((واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کما انزلناه من السمافاختلط به نبات الارض فاصبح هشیما تذروه الریاح و کان اللّه على کل شئ مقتدرا)) ((7)) , ((فمن یعمل مثقال ذرة خـیـرا یـره و من یعمل مثقال ذرة شرایره )) ((8)) , ((و کاین من آیة فى السماوات و الارض یمرون عـلـیـهـا و هـم عـنهامعرضون )) ((9)) , ((کم ترکوا من جنات و عیون و زروع و مقام کریم و نعمة کـانـوافیها فاکهین )) ((10)) , ((افرایت ان متعناهم سنین ثم جاهم ماکانوا یوعدون مااغنى عنهم ما کانوا یمتعون )) ((11)) .
خـلاصـه , قـرآن نورى است که اگر از آن روشنى طلب شود, همه تاریکیها را از میان مى برد اگر بـه زبـان عربى , آشنایى ندارید, تفسیر این آیات را در تفاسیر فارسى , مثل منهج الصادقین و تفسیر ابوالفتوح رازى , بخوانید .
هـمـراه بـا قـرآن , مـواعـظ و نصایح رسول خدا, صلى اللّه علیه و آله , و مواعظ امیرالمؤمنین , علیه السلام , را درنهج البلاغه و کتابهاى دیگر, و نصایح سایر ائمه معصومین , علیهم السلام , را که حاملان علوم قرآن ومفسران حقیقى کتاب خدا مى باشند, بخوانید .
سـعـى کـنـیـد در حـدى کـه مـى تـوانید, حقوق برادران و خواهران ایمانى را رعایت کنید, براى قـضـاى حـوایـج مـردم , خصوصا طبقات ضعیف تلاش کنید, حضور در جماعات و جلسات دینى و مذهبى را ترک نکنید .
تـوفـیـق بـه نـماز شب را بسیار مهم و مغتنم بدانید و از یاد خدا در هر حال غافل نباشید, شبهاى جمعه دعاى کمیل و روزهاى آن , دعاى ندبه را بخوانید .
سـخـت تـر از آنـچه شخص در امور مالى , از شریک و طرف معامله خود حساب مى خواهد, خودتان به دقت , به حساب کارهاى خودتان برسید که فرمودند: ((لیس منا من لم یحاسب نفسه فى کل یوم فان عمل حسنا استزاداللّه و ان عمل سیئا استغفراللّه منه و تاب الیه )) ((12)) .
نیت خود را خالص کنید و خود را به هیچ کس و هیچ چیز, جز خدا و ثواب خدا نفروشید .
بـا حـضـرت بـقـیـة اللّه , قـطب عالم امکان , ارواح العالمین له الفدا, ارتباط قلبى را مستمر بدارید فـرامـوش نـکـنـیـد که رعیت آن حضرت و تحت ولایت آن حضرت هستیم هر چه بتوانیم کارهاى خـودمـان را بـه حساب ایشان و خدمت به اهداف و مقاصد بلند ایشان , که اعلا کلمه اسلام و عزت مسلمین است ,بگذاریم و همه دوستان , شیعیان و منتظران ظهور آن بزرگوار را صمیمانه دوست بداریم .
امـیـد اسـت سـعـادتـمـند باشید و به مقامات عالیه , که فقط با پیروى از اهل بیت , علیهم السلام , حاصل مى شود, نایل گردید .خـداوند, شما و ما و همه مؤمنین را, از گرفتار شدن در دامهاى شیاطین انسى و جنى و اهل بدع , حفظفرماید .اگـر در مـظان اجابت دعوات , حقیر را از دعاى خیر, مخصوصا براى سلامتى ایمان , حسن عاقبت وتوفیق فراموش ننمایید, بسیار متشکر خواهم بود .
والسلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته .
لطف اللّه صافى .
سئوال 2 = عدم پاى بندى اعضاى خانواده به وظایف و دستورات اسلامى
باسمه تعالى .
حضور مبارک مرجع عظیم الشان شیعه , حضرت آیت اللّه العظمى صافى (دام ظله العالى ) .
با سلام ! .
حـضـرت آیت اللّه , محیط زندگانى براى اینجانب بسیار مشکل شده و این به خاطر عدم پاى بندى اعـضـاى خـانـواده مان , به وظایف و دستورات اسلامى است به همین جهت تصمیم به ترک خانه را دارم تـا در جـایـى دیگر, با فراغ بال , به وظایف شرعیم رسیدگى کنم در ضمن حافظه ام نیز قوى نیست و این مشکلى دیگربراى من است .
خواهشمندست در این دو مورد اینجانب را, با اندرزهاى گهربارتان , راهنمایى نمایید .
ت بسم اللّه الرحمن الرحیم .
مـرقـوم شـمـا واصل شد از خداوند متعال مسالت مى نمایم مشکلات شما به احسن وجه حل شود وحسن عاقبت داشته باشید .
احـسـاسـات دیـنـى , عـلاقـه و تـعـهـد شـمـا به احکام و وظایف شرعى مورد تقدیر است انشااللّه مـشـمول الطاف حضرت بقیة اللّه , ارواح العالمین له الفدا, باشید فعلا اگر چه محیط خانواده براى انـجـام وظـایف مذهبى چنانکه لازم است آماده نباشد, ولى شما استقامت کنید و با همین شرایط, وظـایـف خـود را انـجام دهید به نظر مى رسد تغییر وضع زندگى قبل از پایان تحصیلات , موجب اشکالات بیشتر براى شما شود .
شما وضع مسلمانان صدر اسلام را در نظر بگیرید که جوانهایى در خانواده هاى کفر اسلام آوردند و بـاوجـود چه مشکلات و متاعبى , استقامت مى ورزیدند انشااللّه شما موفق مى شوید مایوس نباشید ضـعـف حافظه هم مساله اى نیست بسیار دیده شده اشخاص با هوش و استعداد در حافظه ضعیف بوده اند وبعکس هم اتفاق افتاده است که آن ضعف را آن قوت جبران مى نماید .
خداوند متعال شما را یارى کند .
والسلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته .
لطف اللّه صافى .
سئوال 1 = تزکیه نفس
بسم اللّه الرحمن الرحیم .
محضر حضرت آیت اللّه العظمى صافى گلپایگانى (دامت برکاته ) .
سلام علیکم .
تقاضا دارم به سؤالات زیر پاسخ بفرمایید:
بـا تـوجـه به اینکه خداوند در سوره شمس , یازده قسم براى تزکیه نفس یاد کرده است , عده اى تزکیه وتهذیب نفس را واجب مى دانند, آیا صحیح است ؟ .
تزکیه و تصفیه نفس , واجب است و بر حسب آیه کریمه ((قد افلح من زکیها)), ((1)) هر کس تزکیه نفس کند, رستگار مى باشد .
مـسـالـه پـاکـسازى , تهذیب اخلاق , تصفیه , تحلیه , صفاى روح و جلاى قلب در برنامه هاى عبادى واخلاقى و اعتقادى اسلام منظور شده است , و همه در صفاى باطن و بردن زنگار از قلب و تهذیب نفس وتنویر ضمیر مؤثرند .
بخشى از تعالیم عالیه اسلام , تزکیه و تصفیه و بخشى هم تکمیل و تحلیه و بلکه بیشتر یا همه تعالیم دین مبین , متضمن هر دو فایده تزکیه و تحلیه است .
تـوبـه , اسـتـغـفـار, تقوا, اجتناب از محرمات , اهتمام در حلیت غذا, پوشاک , مسکن , کسب , شغل و انجام عبادات و ریاضات شرعیه از نماز, دعا, ذکر خدا, روزه , حج , اداى زکات و سایر حقوق شرعیه و احـسـان بـه والـدین , احترام معلم , صله رحم , کظم غیظ, یاد موت , زیارت مشاهد و قبور, اعتبار از حوادث روزگار,مجالست با نیکان و علما و بیشتر هدایتها و ارشادات دینى که یا به عنوان واجب یا مـسـتحب یا حرام یامکروه عنوان شده است , همه اسباب صفاى باطن , کمال نفس , تزکیه و تحلیه اسـت , هـمه سیر و سلوک است و مخصوصا اعتقادات صحیح معرفة اللّه , معرفت انبیا, معرفت ائمه و سایر معارف که بر اساس توحید و ایمان به عالم غیب و جزا و پاداش و معاد, استوار است .
در ایـن خـودسـازى , انـسان نقش اساسى و بنیادى دارد, انجام وظایف و تکالیف و عبادات و ترک گناه که ادامه یافت , روشنى باطن بیشتر و بیشتر مى شود, و سفر آنان الى اللّه و به سوى خدا شتاب مـى گیرد تاتمام قلب , روشن و منور گردد, و به عکس ارتکاب محرمات , گناهان و ترک عمل به هدایتهاى دینى قلب را تاریک و سیاه و روح را آلوده و تباه مى سازد .
بـنـابـرایـن , دیـن , همه اش سلوک و سیر الى اللّه و تهذیب و تصفیه و تحلیه و تکمیل است این سیر وسـلـوک , عـمـل اسـت کـه ((من عمل صالحا من ذکر او انثى و هو مؤمن فلنحیینه حیاة طیبة و لـنـجزینهم اجرهم باحسن ما کانوا یعملون )) ((2)) موجب حیات طیبه مى گردد و باعمل , التزام , ایـمـان , تـعـهد, خلوص نیت و خلاصه , دو بال علم و عمل , انسان به این مقامات نایل مى شودو در مشاهد عالیه , حضور مى یابد .
پـیـر, مـرشـد, قـطـب و تلقین ذکر از این و آن غیر از قرآن و احادیث اهل بیت عصمت و طهارت , عـلـیهم السلام , نمى خواهد و نباید به اسم سیر و سلوک , افرادى دین را به شریعت و طریقت تجزیه نـمـایـنـد وگـروه بندى کنند و حتى علما را به این عناوین تقسیم بندى کرد و برنامه هایى را که اصالت اسلامى ندارند,عنوان نمایند .
سیر و سلوک همه کتابهایى مثل مصباح المتهجد شیخ توسى , انجام فرایض , نوافل , امر به معروف و نهى از منکر و سعى در اعلاى کلمه اسلام و عزت مسلمین و قضاى حوایج مؤمنین و انتظار واقعى فرج ,به ظهور حضرت مهدى , ارواح العالمین له الفدا, است .
خداوند متعال همگان را به دین خود, در راه راست ـ که اسلام است ـ هدایت فرماید .
تـ گاهى گفته مى شود اگر کسى مى خواهد به کمالات معنوى برسد باید ادعیه و اذکار را مانند دارو بـداند و آن را زیر نظر طبیب روحانى و مجتهد مصرف کند, زیرا ادعیه ما داراى مراتب روحى است , آیا صحیح است ؟ .
تـ در ایـن جـهت , همین مقدار که ادعیه و اذکار را از کتابهاى معتبر مثل کتابهاى علا مه مجلسى وکـتـاب مـصـبـاح شیخ توسى و مفاتیح الجنان بخواند کافى است و نیز نظر شخص خاص و اجازه , لازم نـیـسـت , بـلکه بعضى برنامه هایى به این عناوین ـ که باید با اجازه باشد و صوفیه و بعض دیگر عـنـوان کـرده ومـى کـنـنـد ـ بى اصل و بعضى صورتهاى آن بدعت و حرام است , غرض اینست که برنامه هاى دعا و عبادت وهمه وظایف از شرع و از حضرات معصومین , علیهم السلام , رسیده باشد و شخص از اختراعات اشخاص تقلید ننماید .
قم / لطف اللّه صافى .
ج ـ محیط و اجتماع
محیط زندگی کودک، به سادگی و آسانی در کودک تأثیر گذارده و به طور مستقیم و غیر مستقیم غرایز و عاداتی را در او می پروراند. افراد به عنوان همدرس، دوست، همبازی و ... تأثیر مستقیم بر اندیشه و رفتار کودک دارند و وسایل ارتباط جمعی مانند رادیو و تلویزیون، سینما، مجلات و کتابهای درسی تأثیر غیر مستقیم. قوانین و مقررات عرفی، اجتماعی و قبیله ای نیز در طرز تفکر، اخلاق، بیداری و خمودی کودک اثر گذاشته، به غرایز او شکل می دهند.
در قسمت بعد به بررسی نیازهای روانی کودک خواهیم پرداخت.