اسراف و تبذیر
یاسر خادم مىگوید: روزى غلامان حضرت میوهاى خوردند و آن را به پایان نرسانده به دور انداختند. حضرت رضا(ع) به آنها فرمود: سبحان الله اگر شما از همین میوه نیم خورده بىنیاز هستید- بدانید- افرادى هستند که به آن محتاجاند، آن را به افرادى که احتیاج دارند برسانید.
تقوى ملاک برترى
یکى از اهالى بلخ مىگوید: من در سفر حضرت رضا(ص) به خراسان همراه بودم، یک روز وقتى سفرهاى براى حضرت انداختند آن حضرت تمام خدمتگزاران اعم از سیاه و غیر سیاه را بر سر آن سفره جمع کرد. من عرض کردم فدایت شوم خوب است براى آنها سفره دیگرى قرار دهید! حضرت فرمود، آرام باش که خداى همه ما یکى است، مادر همه ما و پدر همه ما یکى است و پاداش هم به عمل است. هر کس عملش بهتر است نزد خداوند مقربتر است هر چند بنده یا سودانى سیاه باشد.
تواضع در کمک کردن
یک بار حضرت امام رضا(ع) وارد حمام عمومى شدند. یکى از کسانى که داخل حمام بود و حضرتش را نمىشناخت از حضرت خواست که او را دلاکى کند. حضرت با تمام جلالتى که داشتند شروع کردند به کیسه کشیدن آن شخص.
هنوز چیزى نگذشته بود که افرادى که در حمام رفت و آمد داشتند، حضرت را شناختند و به آن شخص معرفى کردند آن مرد شروع کرد به عذرخواهى، ولى حضرت بدون اینکه از کار خودشان دست بردارند، جملاتى براى رفع ناراحتى او فرمودند و همانگونه که دلاکى مىکردند با کلام نرم و ملایم قلب او را آرامش بخشیدند.
حقوق کارگر
سلیمان جعفرى مىگوید:... من با حضرت رضا(ع) وارد منزلشان شدیم، حضرت دیدند غلامانشان مشغول گلکارى هستند و کارگر سیاه چهرهاى هم با آنها مشغول کار است.
حضرت فرمود، این کیست با شما؟ غلامان گفتند او را آوردهایم به ما کمک کند و چیزى هم به او بدهیم.
حضرت فرمود، آیا مزد او را معین کردهاید؟ گفتند نه، ما هر چه به او بدهیم راضى است.
حضرت بسیار خشمگین شدند به طورى که مىخواستند غلامان خود را با تازیانه ادب کنند، من پیش رفته گفتم، فدایتان شوم چرا ناراحت شدید؟! حضرت فرمود: آخر من چندین بار آنها را از مانند این کار منع کردهام که به هیچ کس کارى ندهند مگر مزد و اجرت او را تعیین کنند.- اى سلیمان- بدان اگر کارگرى براى تو کارى کرد بدون تعیین اجرت غالبا چنین است- اگر سه برابر اجرتش را هم به او بدهى باز گمان مىکند. کم دادهاى و اگر مزد او را تعیین کردى، اگر همان مقدار هم بدهى ترا سپاسگزار است و اگر یک ذره اضافه کنى آنرا بحساب مىآورد و مىفهمد که به او زیادى هم دادهاى.
مهمانى و آداب آن
شبى حضرت رضا(ع) مهمانى داشتند که یک مرتبه چراغ تغییرى کرد- و احتیاج به اصلاح داشت- مهمان، دست خود را دراز کرد تا چراغ را درست کند. حضرت رضا(ع) دست او را کنار زدند و خودشان به اصلاح چراغ پرداختند و فرمودند: «ما قومى هستیم که مهمانهایمان را به کارى وا نمىداریم» احترام مهمان، بیش از این است که به خدمت صاحبخانه بپردازد.
اخلاق امام(ع) در بیان روایات
او بسیار به مستمندان رسیدگى مىکرد. به دادن صدقه به ویژه در شبهاى تار و به صورت پنهانى بسیار مبادرت مىکرد. با خدمتگزارانش کنار یک سفره مىنشست و غذا مىخورد. هیچ فرقى میان غلامان و اشراف و اقوام و بیگانگان نمىگذاشت، مگر براساس تقوا. همواره متبسم و خوشرو بود. بهترین بخش غذاى خود را قبل از تناول، براى گرسنگان جدا مىساخت. با فقرا مىنشست. در تشییع جنازه شرکت مىجست. خدمتکارى را که مشغول خوردن غذا بود، به خدمت فرا نمىخواند. با صداى بلند و با قهقهه هرگز نمىخندید. رفع نیاز مؤمنان و گرهگشایى از ایشان را بر دیگر کارها مقدّم مىداشت. روى حصیر مىنشست. قرآن زیاد تلاوت مىکرد. با گفتارش دل کسى را نرنجانید. سخن هیچ کس را ناتمام نمىگذاشت و نمىشکست. هیچ نیازمندى را تا حد امکان رد نکرد. پاى خود را هنگام نشستن در حضور دیگران دراز نمىکرد. در حضور دیگران همواره از دیوار فاصله داشت و هیچ گاه تکیه نزد. همواره یاد خدا بر زبان جارى داشت. از اسراف و تبذیر سخت پرهیز داشت. به مسافرى که پول خود را تمام و یا گمکرده بود، بدون چشمداشت، هزینه سفر مىداد. در دادن افطارى به روزهداران کوشا بود.
به عیادت بیماران مىرفت. در معابر عمومى، آب دهان خود را نمىانداخت. از میهمان شخصا پذیرایى مىکرد. هنگامى که بر جمعى کنار سفره وارد مىشد، اجازه نمىداد تا براى احترام وى از جاى برخیزند. به سخن دیگران که وى را مورد خطاب قرار داده، از او پرسشى داشتند، با دقت کامل گوش مىداد. خویش را به بوى خوش معطر مىکرد، به خصوص براى نماز. به نظافت جسم و لباس به ویژه موى سر توجّه داشت. قبل از غذا دستها را مىشست و با چیزى خشک نمىکرد، بعد از غذا نیز آنها را مىشست و با حولهاى خشک مىکرد. اگر غذایى از حد نیاز زیاد مىآمد، آن را هرگز دور نمىریخت. در حضور دیگران به تنهایى چیزى نمىخورد. بسیار بردبار و شکیبا بود. کارگرى را که به مبلغ معین اجیر مىکرد، در پایان افزون بر مزدش به او عطا مىکرد. با همگان با رافت و خوشرویى روبرو مىشد. بسیار فروتن بود. به فقرا و بیچارگان بسیار مىبخشید و آن را براى خود پس انداز مىدانست.
این همه که یاد شد، بىگمان خوشهاى از خرمن شخصیت اخلاقى آن امام بزرگ است و نه تمام.
عطر اخلاق امام(ع)، در نسیم شعر شاعران
ابونواس، از ادیبان و شعراى معروف عصر امام رضا(ع) است.
وى که در ادبیات و شعر، شهره و نامدار زمان خود بوده است، با تمام توان ادبى که داشت، از ستودن امام(ع) اظهار ناتوانى کرد. ابن طولون مىنویسد، برخى از اصحاب به ابونواس اعتراض داشته، چنین گفتند:
تو در باره شراب، کوه و دشت، موسیقى و ... شعر سرودهاى، تو را چه شده است که درباره موضوعى مهم، یعنى شخصیت والاى امام علىبن موسى الرضا(ص) تاکنون چیزى نگفته و شعرى نسرودهاى؟ با آن که معاصر امام نیز هستى و او را به خوبى مىشناسى.
ابونواس در پاسخ چنین گفت:
-
والله ماترکت ذلک الا اعظاما له و لیس یقدر مثلى ان یقول مثله
-
و لیس یقدر مثلى ان یقول مثله و لیس یقدر مثلى ان یقول مثله
سوگند به خدا که بزرگى او مانع این کار شده است. چگونه کسى چون من، درباره شخصیتى چون او مدح تواند کرد.
آنگاه ابیات زیر را سرود:
-
قیل لى انت اوحد الناسطرا لک فى جوهر الکلام بدیع فعلام ترکت مدح ابنموسى قلت لا اهتدى لمدح امام کان جبریل خاد ما لابیه
-
فى فنون من الکلام النبیه یثمر الدر فى یدى مجتبیه و الخصال التى تجمعن فیه کان جبریل خاد ما لابیه کان جبریل خاد ما لابیه
چکیده سخن او چنین است: از من نخواهید او را بستایم، مرا توان آن نیست تا از کسى که جبرئیل خدمتگزار آستان پدر اوست مدح گویم.
قصیدهاى به او منسوب است که در مرو چون چشمش به حضرت رضا(ع) افتاد، آن را سرود و گفت:
-
مطهرون نقیات ثیابهم من لم یکن علویاحین تنسبه فانتم الملا الاعلى و عندکم علم الکتاب و ما جاءت بهالسور
-
تجرى الصلاة علیهم اینما ذکروا فماله فى قدیم الدهر مفتخر علم الکتاب و ما جاءت بهالسور علم الکتاب و ما جاءت بهالسور
امامان معصوم، پاکیزگان و پاکدامنان هستند که هرگاه نامى از ایشان به میان آید، بر آنان درود و تحیت فرستاده خواهد شد.
کسى که انتسابش به سلاله پاک على(ع) نرسد، در روزگاران داراى مجد و افتخار نیست.
به راستى که شما در جایگاه بلندى قرار دارید و علم کتاب و مضامین سورههاى قرآن نزد شماست.
ابن صباع مالکى درباره حضرتش مىنویسد:
حضرت از مناقبى والا و صفاتى پسندیده برخوردار است. نفس شریفش پاک، هاشمىنسب و از نژاد پاک نبوى(ص) است.
بعداز جریان ولایتعهدى، روزى عبداللهبن مطرفبن هامان بر مامون وارد شد. حضرت رضا(ع) نیز در مجلس حضور داشت. خلیفه رو به عبدالله کرد و گفت: در باره ابوالحسن علىبن موسى الرضا(ع) چه مىگویى؟
عبدالله گفت:
«چه بگویم در باره کسى که طینت او با آب رسالت سرشته شده و ریشه در گواراى وحى دوانیده است. آیا از چنین ذاتى جز مشک هدایت و عنبر تقوا مىتواند ظاهر شود؟»
اخلاق و کردار امام رضا علیه السلام
محمد عطایی
ابراهیم بن عباس مى گوید: من هرگز ندیدم حضرت رضا(ع) به کسى ظلم کند یا سخن کسى را قطع نماید یا حاجت کسى را در صورت قدرت رد کند یا در مجلسى پاهاى خود را دراز کند یا به نشانه بى احترامى نسبت به کسى، تکیه دهد یا بندههاى خود را ناسزا گوید یا آب دهان خود را بیرون بریزد یا صدایش را به قهقهه بلند کند بلکه خنده آن حضرت تبسّم بود. وقتى براى آن حضرت سفره مىانداختند، تمام بندگان و خدمتگزاران خود، حتى دربانان و چوپانها را در سر همان سفره مىنشاند. خواب آن حضرت بسیار کم و بیدارى اش زیاد بود و بسیارى از شب ها تا به صبح نمى خوابید. روزه هاى مستحبى بسیار مىگرفت و هرگز سه روز روزه را در یک ماه ترک نمىکرد و مىفرمود که آن روزه دهر است و آن روز پنجشنبه اول و پنجشنبه آخر و چهارشنبه اول از دهه دوم هر ماه است . صدقات سرى آن حضرت بسیار بود و اکثرا آنها را در شبهاى تار- بدون مهتاب- انجام مى داد. هر کس گمان کند که مانند آن حضرت را دیده است او را تصدیق نکنید. ابن ابى عباد، وزیر مامون، شیوه زندگى امام(ع) را چنین یادآور شده است: "حضرت على بن موسى(ع) در تابستان روى حصیر مى نشست و فرش او در زمستان نوعى پلاس بود، دور از چشم مردم جامه خشن مىپوشید و هنگام رویارویى با مردم، لباس معمولى مىپوشید تا خودنمایى به زهد، تلقى نشود."
احکام نامزدی
سید محمد مسعود معصومی
246. مسئله: اگر مراد از نامزدی این باشد که زن و مردی قصد داشته باشند با یکدیگر ازدواج بکنند ولی هیچ گونه صیغه محرمیتی بین آنان منعقد نشده باشد، زن و مرد به یکدیگر نامحرم هستند و هیچگونه فرقی با دیگر نامحرمها ندارند.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
در نتیجه: نگاه کردن به قصد لذّت به یکدیگر، دست دادن و یا هر گونه تماس بدنى، خلوت کردن در محیط در بسته (با همان شرائطی که در بخش مراودات گفته شد)، عدم رعایت حجاب و پوشش کافی در مقابل یکدیگر، مراوده کردن و اختلاط به گونه ای که معمولاً زن و شوهرها با یکدیگر دارند و خلاصه هرگونه روابطی که بین دو نامحرم حرام باشد از مواردی است که هر یک از دختر و یا پسر باید از آن پرهیز کنند.
صیغه موقت قبل از عقد دایم.
247. مسئله: خواندن صیغه موقت بین زوجین با اجازه ولىّ دختر اشکال ندارد.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، مسئله 2385 و منهاج الصالحین، (نکاح)، با استفاده از مسائل 67 و 68.
248. سؤال: آیا دختر و پسر می توانند قبل از عقد دائم، بدون اجازه پدر دختر صیغه موقت بین خود بخوانند.
جواب: اگر دختر باکره باشد اجرای صیغه بدون اجازه پدر صحیح نیست. و در غیر این صورت اجازه پدر لازم نیست.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و گلپایگانى: استفتاء.
مکارم:(8).
249. مسئله: در صورتی که صیغه عقد موقت خوانده شود، و بعد از اتمام وقت، عقد دایم خوانده نشود، مادر دختر همچنان تا آخر عمر محرم مرد می ماند.
امام، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (نکاح فی المحرمات بالمصاهره) مسئله 3.
امام: تحریر، (نکاح القول فی المصاهره).
بهجت: توضیح المسائل، مسئله 1906.
تبریزى: توضیح المسائل، مسئله 2394.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، مسئله 2394.
250. مسئله: اگر زوجین بخواهند قبل از اتمام زمان عقد موقت، صیغه عقد دایم اجرا نمایند باید مرد زمان باقیمانده را به زن هبه کند.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
سیستانى: با استفاده از منهاج الصالحین، (نکاح فی الاعتداد وما بحکمه) مسئله 193.
فاضل: جامع المسائل، ج2، با استفاده از سؤال 1004.
251. مسئله: چنانچه مرد وقت باقیمانده را هبه نکند (چه جهلاً و چه نسیاناً) و عقد دائم بخوانند، عقد دایم آنان باطل است و باید بعد از اتمام زمان صیغه دوباره اجرای عقد دایم بنمایند.
امام، اراکى، بهجت، خامنه اى، فاضل و گلپایگانى: استفتاء.
252. سؤال: پنج سال پیش زمان ازدواج با همسرم قبل از خواندن صیغه عقد دایم به مدت دو ماه من با همسرم بواسطه صیغه موقت محرم شدیم اما یک ماه پس از گذشت خواندن صیغه موقت عقد دایم خواندیم و تاکنون هم با یکدیگر زندگی کرده ایم آیا عقد دایم ما درست بوده استجواب: در صورتی که باقیمانده زمان عقد موقت را به زن هبه کرده اید عقد درست بوده است در غیر این صورت باید دوباره اجرای صیغه عقد دایم بنمایید.
امام، اراکى، بهجت، خامنه اى، فاضل و گلپایگانى: استفتاء.
سید مسعود معصومی / احکام روابط زن ومرد
احکام خرید
سید محمد مسعود معصومی
253.مسئله:خرید هرگونه طلا برای داماد به منظور استفاده وی جایز نیست اگر چه حلقه یا دگمه سردست یا ساعت و یا... باشد.
امام: استفتائات، ج2، ص8 و توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2068.
اراکى: توضیح المسائل، ص550 (چ 1371).
بهجت و خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2076.
فاضل: جامع المسائل، ج1 با استفاده از سؤالهای 970 و 971 و 258.
گلپایگانى: استفتاء.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1762.
تبریزى: (9) .
255.مسئله:طلای سفید حکم طلای زرد را ندارد و خرید آن برای داماد اشکالی ندارد.
امام: استفتائات، ج1، (لباس نمازگزار)، سؤال 58 و استفتاء.
اراکى، بهجت، خامنه اى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: (10) .
256.مسئله:خریدن هر گونه لباس ابریشمی خالص برای داماد به منظور پوشیدن وی جایز نیست.
امام: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2068.
امام، اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2076.
فاضل: جامع المسائل، ج2، با استفاده از سؤال 762.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1762.
تبریزى: (11) .
در نتیجه: خرید هر گونه لباس اعم از پیراهن، لباس زیر، لباس راحتی در منزل، جوراب و... اگر از جنس ابریشم خالص باشد جایز نیست.
257.مسئله:خرید با پولی که به آن خمس تعلق گرفته شده است تا زمانی که خمس آن پرداخت نشده باشد جایز نیست مگر آنکه از حاکم شرع یا وکیل وی اجازه گرفته شده باشد.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (فیما یجب فیه الخمس)، مسئله 75.
امام: توضیح المسائل، مسئله 1790 و 1795.
اراکى: توضیح المسائل، مسئله 1821 و 1826.
خامنه اى: استفتاء.
گلپایگانى: توضیح المسائل، مسئله 1804.
تبریزی و سیستانى: (12) .
258.مسئله:اگر کسی (به مسئله قبل توجه نداشت) با پولی که خمس به آن تعلق گرفته است چیزی را بخرد باید از حاکم شرع یا وکیل وی اجازه بگیرد. که در این صورت اگر اجازه داد معامله صحیح است و اگر اجازه نداد یک پنجم معامله باطل است.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (فیما یجب فیه الخمس)، مسئله 75.
امام: توضیح المسائل، مسئله 1760.
فاضل: توضیح المسائل، با استفاده از مسائل 1825 و 1827.
گلپایگانى: توضیح المسائل، مسئله 1769.
تبریزی و سیستانى: (13) .
259.مسئله:خرید هر گونه لباس شهرت برای داماد یا عروس جایز نیست.
امام، اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2076.
فاضل: جامع المسائل، ج2، با استفاده از سؤال 762.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1762.
تبریزى: (14) .
260.مسئله:خرید لباس مختص زنان برای داماد یا لباس مختص مردان برای عروس جایز نیست و باید از خرید آن اجتناب کرد.
امام، اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
امام: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2068.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2076.
فاضل: جامع المسائل، ج2، با استفاده از سؤال 762.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1762.
تبریزى: (15) .
261.مسئله:خرید هر گونه لباس مهیج برای عروس به منظور استفاده کردن وی در میان نامحرمان حرام است.
امام، اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
امام: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2068.
فاضل:جامع المسائل، ج2، با استفاده از سؤال 762.
تبریزى: (16) .
در نتیجه: اگر داماد می داند در مجلس عروسی نامحرمها به عروس نگاه خواهند کرد (مثلاً مجلس مختلط باشد) خرید لباس عروسی که مهیج باشد و مقداری از بدن را نپوشاند جایز نخواهد بود.
262.مسئله:خرید ماشین ریش تراشی و خمیر ریش به منظور تراشیدن ریش برای داماد جایز نیست.
امام: استفتائات، ج2، (مکاسب محرمه)، سؤال8 و با استفاده از توضیح المسائل مسئله 2068.
اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
تبریزى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2075 و استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2076.
فاضل: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2129.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1762.
توجه: اگر ماشین ریش تراشی را به جهت استفاده حلال بخرد اشکالی ندارد.
263.مسئله:خرید و فروش چرمی که از ممالک غیر اسلامی می آورند یا از دست کافر گرفته می شود باطل است ولی اگر انسان بداند که آنها از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده، خرید و فروش آن اشکال ندارد.
امام: توضیح المسائل، مسئله 2061 و تحریر، ج2، مسئله 1.
اراکى: توضیح المسائل، مسئله 2087.
بهجت: توضیح المسائل، مسئله 1618.
تبریزى: توضیح المسائل، مسئله 2069.
سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: (17) .
در نتیجه: خرید هر چیز چرمی مانند کفش کمربند، بند ساعت، کیف... که از کشورهای غیر اسلامی آمده باطل است مگر آنکه انسان بداند آن کشور چرم خود را از کشورهای اسلامی تهیه می کند.
سید مسعود معصومی / احکام روابط زن ومرد
احکام تماسها.
سید محمد مسعود معصومی
194. مسئله: هر کسی که نگاه کردن به او جایز نیست تماس بدنی با او نیز جایز نیست و هرگونه لمس کردن بدن با هر عضوی باشد حرام است و باید از آن اجتناب کرد مگر از روی لباس بدون قصد لذّت و ریبه.امام، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (نکاح)، مسئله 47.
امام: تحریر، (نکاح)، مسئله 20.
اراکی و خامنه اى: استفتاء.
بهجت: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1934.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، با استفاده از مسئله 16.
195. سؤال: آیا دست دادن با نامحرم جایز است در صورتی که بدون قصد لذّت و ریبه باشد.
جواب: جایز نیست. مگر از روی لباس و در این صورت بنابر احتیاط واجب نباید دست او را بفشارد.
امام، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (نکاح)، با استفاده از مسئله 47.
اراکى: استفتاء.
بهجت: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1934.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، با استفاده از مسئله 16.
خامنه اى: (8) .196. سؤال: ما در محیط دانشگاههای کشورهای غربی هنگام برخورد با اساتید زن یا دانشجویانِ دختر ناگزیر از مصافحه (دست دادن) هستیم، و گرنه حمل بر سوء ادب دانشجویان مسلمان می شود. تکلیف چیست.
جواب: لازم است به آنها تفهیم کنید که عدم مصافحه با زن نامحرم ناشی از سوء ادب نیست، بلکه معلول عقیده اسلامی و تعهد به احکام آن است.
امام، اراکى، بهجت، خامنه اى، سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: با استفاده از مدارک مسئله قبل.
فاضل: جامع المسائل، ج1، سؤال 1717.
197. سؤال: در بعضی مناطق مسأله محرم و نامحرم چندان مورد اهمیت نیست، خصوصاً روستانشینان، مثلاً زن خود را از برادر شوهر حفظ نمی کند و او را به منزله برادر واقعی می داند. چنانچه متقابلاً او هم وی را خواهر خویش می داند و چه بسا مصافحه می کنند یا همدیگر را می بوسند. یا دختر عمو و دختر دایی با پسر خاله یا عموزاده مصافحه و روبوسی می کنند، این عمل چون از روی سادگی و بدون قصد لذّت و ریبه می باشد آیا اشکال دارد و بر فرض محذور داشتن از روی پارچه حکمش چیست.
جواب: هیچ یک از موارد فوق جایز نیست و بهتر است از روی پارچه نیز اجتناب شود.
امام، اراکى، بهجت، خامنه اى، سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: با استفاده از مدارک مسئله قبل.
فاضل: جامع المسائل، ج1، سؤال 1716.
198. مسئله: اگر چه دیدن وجه و کفین زن مسلمانِ محجبه و دیدن مقدار معتاد از بدن زنان کفار اشکال ندارد لکن لمس کردن آنها جایز نیست.
امام، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (نکاح)، مسئله 47.
امام: تحریر، (نکاح)، مسئله 20.
اراکی و خامنه اى: استفتاء.
بهجت: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1934.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، با استفاده از مسئله 16.در نتیجه: مرد و زن نامحرم نمی توانند با یکدیگر دست بدهند و یا هرگونه تماس بدنی دیگری داشته باشند.
توجه: در موارد ذیل باید بیش از هر موقع مراقب تماسهای بدنی بود:.
گرفتن چیزهای کوچک از دست نامحرم مانند گرفتن یا دادن پول خرد، کلید و اشیای کوچک دیگر، نشستن در کنار نامحرم درتاکسى، اتوبوس، میهمانیها و... عبور کردنِ هم زمان زن و مرد نامحرم از محلهای تنگ مثل راهرو، کوچه باریک، درب و... رفتن مردان به مجالس شلوغ زنانه یا محلهایی که زنهای نامحرم زیادی هستند و همچنین رفتن زنان به مجالس و محلهای شلوغی که مردان نامحرمِ زیادی هستند و هنگام خرید و فروش و... (9) .201. مسئله: تماسهایی که در محلهای شلوغ (مانند بازارها، تظاهراتها، نماز جمعه، تشییع جنازه، حرمها و یا بیت اللّه الحرام) بطور ناخودآگاه بین زن و مرد نامحرم واقع می شود اشکال ندارد مشروط به آنکه برای اینکه تماس بگیرد عمداً به آنجا نرفته باشد.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
در نتیجه: اگر کسی به منظور تماس بدنی پیدا کردن با نامحرم به محلی برود و یا از محلی عبور کند و یا در اتوبوس وتاکسی کنار نامحرمی بنشیند یا بایستد و... حرام است و باید از آن اجتناب کند.202. سؤال: راه رفتن با نامحرم چه حکمی دارد.
جواب: اگر به قصد لذّت و ریبه باشد جایز نیست.
امام، اراکى، خامنه اى، سیستانی و گلپایگانى: استفتاء.
203. مسئله: مردان بنابر احتیاط واجب نباید دختران نامحرم را از شش سال به بالا بغل کنند و روی پای خود بگذارند یا ببوسند.
امام، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (نکاح)، مسئله 36.
امام: تحریر، (نکاح)، مسئله 25.
اراکی و سیستانى (10) .204. سؤال: آیا نشستن در کنار نامحرم در تاکسی و یا وسائل نقلیه دیگر جایز است (در صورتی که تماس بین این دو از روی لباس باشد).
جواب: اگر به قصد لذّت و ریبه نباشد و بر آن مفسده ای مترتب نباشد مجرد نشستن به نحو مذکور اشکال ندارد.
امام، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (نکاح)، با استفاده از مسئله 47.
بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانی و گلپایگانى: استفتاء.
سید مسعود معصومی / احکام روابط زن ومرد
احکام تحقیقات.
سید محمد مسعود معصومی
تحقیق درباره هرکدام از زوجین، یا به صورت مستقیم صورت می گیرد یا غیر مستقیم. مراد از مستقیم آن است که هریک از زوجین مستقیماً از دیگری درباره او تحقیق کند و غیر مستقیم یعنی انسان از فرد دیگری غیر از زوج (مثلاً دوست، فامیل، همسایه، همکار) تحقیق نماید.
تحقیق غیر مستقیم.
232. مسئله: تحقیق کردن درباره هریک از زوجین از هر کسی جایز است اگر چه مستلزم یافتن عیوبی از او و یا خانواده وی باشد.امام، اراکى، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
233. مسئله: تحقیق درباره عیبهای هر یک از زوجین یا خانواده های آنان اگر دخیل در ازدواج باشد اشکال ندارد و حکم تجسسِ حرام را ندارد.
امام، اراکى، خامنه اى، سیستانی و گلپایگانى: استفتاء.
در نتیجه: انسان می تواند فقط معایبی را جستجو کند که به ازدواج و شناخت هر یک از طرفین مربوط می شود در غیر این صورت نمی توان در زندگی افراد به بهانه ازدواج تجسس کرد.
تحقیق مستقیم.
234. مسئله: هر یک از زوجین می توانند مستقیماً از یکدیگر درباره هم تحقیق کنند مشروط به آنکه این تحقیق مستلزم حرام نباشد.امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
در نتیجه: صحبت کردن آنها به قصد لذّت، یا خلوت کردن آنها در محیط بسته، و یا نگاه کردن به قصد لذّت و یا لمس کردن یکدیگر حرام است و باید از آن اجتناب کنند.235. مسئله: هر یک از زوجین می توانند بدن دیگری را با شرائط ذیل به منظور تحقیق ببینند:.
1 . نگاه به قصد لذّت و ریبه نباشد.
2 . ازدواج متوقف بر این نگاه باشد.
3 . مانعی از ازدواج این دو درمیان نباشد.
امام و فاضل: عروه، (نکاح)، مسئله 26.
امام: تحریر الوسیله، (نکاح)، مسئله 28 و استفتاء.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، مسئله 28.
اراکى، بهجت، گلپایگانی و مکارم:(3).بنابر شرط اوّل.
236. مسئله: جایز نیست هریک از آنان به قصد لذّت به دیگری نگاه کند. ولی اگر بداند بعد از دیدن قهراً لذّت خواهد آمد اشکال ندارد.
امام، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (نکاح)، مسئله 26.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، مسئله 28.
237. مسئله: بهتر است این دیدن از روی لباس نازک باشد.
امام :تحریر، (نکاح)، مسئله 28.
بنابر شرط دوم.
238. مسئله: باید این نگاه آخرین تحقیقی باشد که هر یک از زوجین انجام می دهند.
امام، فاضل و مکارم:عروه، (نکاح)، با استفاده از مسئله 26.
بهجت: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1944.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، با استفاده از مسئله 28.
توضیح: باید هر یک از زوجین تمام تحقیقهای دیگر را انجام داده باشند و عقد فقط متوقف به این نگاه باشد که اگر مورد پسند واقع شد عقد صورت بگیرد.
239. مسئله: اگر عقد متوقف بر این نگاه نباشد یا اینکه طوری بودن دیگری برای انسان فرقی نداشته باشد و یا اینکه جهلی در کار نباشد، نمی توان به بدن او نگاه کرد.امام، فاضل، گلپایگانی و مکارم: با استفاده از عروه، (نکاح)، مسئله 26.
امام: تحریر، (نکاح)، مسئله 28.
بهجت: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1944.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، با استفاده از مسئله 28.
و بنابر شرط سوم.
240. مسئله: نباید مانع دیگری در عقد باشد.
امام، فاضل و مکارم: عروه، (نکاح)، با استفاده از مسئله 26.
بهجت: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1944.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، با استفاده از مسئله 28.
در نتیجه: بطور مثال اگر پدرِ دختر به این ازدواج اجازه نمی دهد و یا مرد نمی تواند فعلاً با این خانم ازدواج کند و یا زن شوهر دارد (اگر چه تصمیم داشته باشد که بعداً طلاق بگیرد) و امثال این موارد هیچیک نمی توانند به بدن دیگری نگاه کنند.241. سؤال: نگاه کردن مرد به عکس زنی که قصد دارد با او ازدواج کند به قصد آگاهی از زیبایی او جایز است یا نه البته در صورتی که خانم حجاب کامل را رعایت نکرده باشد.
ب) در صورتی که چند عکس را ببیند برای انتخاب همسر از میان آنها چطور.
جواب: اگر به قصد لذّت نباشد اشکال ندارد.
امام، بهجت، خامنه ای و فاضل: استفتاء.
اراکى، سیستانی و گلپایگانى:(4).
احکام استخاره.
242. مسئله: اگر کسی برای امری مثلاً ازدواج استخاره کرد. عمل کردن به نتیجه استخاره واجب نیست.
امام: استفتائات، ج2، با استفاده از سؤالهای 75 و 76.
بهجت، خامنه ای و فاضل: استفتاء.
گلپایگانى:(5).243. سؤال: می خواستم بدانم اصلاً استخاره با تسبیح یا قرآن یا استخاره ذات الرقاع از نظر اسلام در مسائل مهم زندگی مثل ازدواج و تصمیم گیریهای مهم صحیح است یا نه.
جواب: مشورت با خداوند متعال و استخاره از طرق مأثوره برای رفع تحیر اشکال ندارد.
امام: استفتائات، ج2 ،سؤال 73.
بهجت، خامنه ای و فاضل: استفتاء.
244. سؤال: آیا استخاره درست است و وقتی یک عمل خیری پیش آمد و ما استخاره کردیم بد آمد استخاره ملاک عمل است و باید به آن اعتقاد داشت.
جواب: از اصول اعتقادیه نیست که اعتقاد به آن لازم باشد و در مورد تحیّر به قصد رجاء مانع ندارد.
امام: استفتائات، ج2 سؤال 74.
خامنه اى: استفتاء.
گلپایگانى:(6).245. سؤال: من به خواستگاری دختری رفته ام، بعد از طی مراحل اولیه و پُرس وجوى، خودشان اذعان دارند و دیگران هم گفته اند که ما آدمهای خوبی هستیم ولی باز پدرش رفته استخاره کرده است و بد آمده، با اینکه ما می گوییم کار خیر استخاره ندارد ولی او می گوید: من به استخاره پشت نمی کنم. تقاضا می کنم بفرمایید که آیا این استخاره درست است یا نه.
جواب: استخاره الزام آور نیست.
امام: استفتائات، ج2 سؤال 75.
بهجت، خامنه ای و فاضل: استفتاء.
گلپایگانى:(7) .
سید مسعود معصومی / احکام روابط زن ومرد
احکام پوشش مرد.
سید محمد مسعود معصومی
لباسهای حرام برای مرد.
پوشش مرد از محارم و مردان دیگر.
پوشش مرد از زنان نامحرم.پوشش مرد از بچهها.
لباسهای حرام برای مرد.
80. مسئله: پوشیدن لباس ابریشمی خالص برای مرد حرام است اگرچه عرقچین یا بند شلوار باشد، خواه بیننده ای باشد یا نه و اگر هست مرد باشد یا زن محرم باشد یا نامحرم.امام و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، شرط ششم.
تبریزى: توضیح المسائل، مسئله 842.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، مسئله 842 و منهاج الصالحین، (لباس مصلى)، شرط ششم.
مکارم: توضیح المسائل، مسئله 763.
اراکى، بهجت، فاضل و گلپایگانى:(1).81. مسئله: اگر تمام یا نیمی از آستر لباسی از ابریشم خالص باشد پوشیدن آن برای مرد جایز نیست.
امام، اراکى، فاضل و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 27.
امام: توضیح المسائل، مسئله 835.
اراکى: توضیح المسائل، مسئله 829.
بهجت: توضیح المسائل، مسئله 704.
تبریزى: توضیح المسائل، مسئله 843.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، مسئله 843 و منهاج الصالحین، (شرائط لباس مصلى)، شرط ششم.
مکارم: توضیح المسائل، مسئله 763.
گلپایگانى:(2).82. مسئله: پوشیدن لباس ابریشمی برای مردان حرام است اگرچه لباسی باشد که ظاهر نیست مانند لباس زیر.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: با استفاده از مدارک مسئله قبل.
83. مسئله: اگر لباسی دارای قیطانهای ابریشمی باشد و یا آرمی در آن باشد که ابریشمی باشد پوشیدن آن اشکال ندارد.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 26.
سیستانى: منهاج الصالحین، (شرائط لباس مصلى) شرط ششم.
بهجت:(3).84. مسئله: همراه داشتن چیز ابریشمی مانند دستمال در جیب اشکالی ندارد.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 26.
بهجت: توضیح المسائل، مسئله 705.
تبریزى: توضیح المسائل، مسئله 845.
سیستانى: توضیح المسائل، مسئله 845 و منهاج الصالحین، (شرائط لباس مصلى)، شرط ششم.
فاضل: توضیح المسائل، مسئله 847.
مکارم: توضیح المسائل، مسئله 765.
85. مسئله: اگر جنس لباس ممزوج از ابریشم و غیر آن باشد در صورتی که ابریشم خالص بر آن صدق نکند پوشیدن آن اشکالی ندارد و اما اگر به گونه ای باشد که بدان صدق ابریشم خالص بشود پوشیدن آن جایز نیست.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، شرط ششم.
سیستانى: منهاج الصالحین، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 530.
86. مسئله: اگر انسان شک کند که این لباس از ابریشم است یا چیز دیگر پوشیدن آن اشکالی ندارد.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 36.
اراکى: توضیح المسائل، مسئله 830.
بهجت و خامنه اى: استفتاء.
تبریزى: توضیح المسائل، مسئله 844 و صراط النجاة، سؤال 1191.
سیستانى: منهاج الصالحین، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 531.
فاضل: توضیح المسائل، مسئله 846.
گلپایگانى: توضیح المسائل، مسئله 844.
مکارم: توضیح المسائل، مسئله 764.
87. مسئله: پوشیدن لباسی که با نخ ابریشمی دوخته شده باشد اشکالی ندارد.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، با استفاده از مسئله 26.
سیستانى: منهاج الصالحین، (شرائط لباس مصلى)، با استفاده از شرط ششم.
بهجت: (4).88. مسئله: زینت کردن به طلا یا پوشیدن لباس طلا بافت برای مرد حرام است، چه آشکار باشد چه پنهان، و نماز با آن نیز باطل است. بنابراین اگر مرد مثلاً زنجیر طلا به گردن آویخته باشد اگر چه ناپیدا باشد حرام است.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، شرط پنجم و مسئله 24.
امام: توضیح المسائل، مسئله 831.
اراکى: توضیح المسائل، مسئله 825.
بهجت: توضیح المسائل، مسئله 701.
تبریزى: توضیح المسائل، مسئله 839.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، مسئله 839 و منهاج الصالحین، (شرائط لباس مصلى)، شرط پنجم و مکاسب محرمه، مسئله 37.
فاضل: توضیح المسائل، مسئله 839.
گلپایگانى: توضیح المسائل، مسئله 840.
مکارم: توضیح المسائل، مسئله 760.
89. مسئله: پوشیدن هرگونه زینت از جنس طلا برای مرد جایز نیست، چه آشکار باشد چه پنهان.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 21.
امام: توضیح المسائل، مسئله 832.
اراکى: توضیح المسائل، مسئله 826.
بهجت: توضیح المسائل، مسئله 702.
تبریزى: توضیح المسائل، مسئله 840.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 840؛ منهاج الصالحین، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 528 و مکاسب محرمه، مسئله 37.
فاضل: توضیح المسائل، مسئله 840 و جامع المسائل، ج1، سؤال 254.
گلپایگانى: توضیح المسائل، مسئله 840.
مکارم: توضیح المسائل، مسئله 761.
در نتیجه: به دست کردن حلقه طلا یا به گردن انداختن زنجیر طلا اگر چه زیر لباس باشد و دیده نشود و یا ساعت یا دگمه سر دست و یا هر زینت دیگری که طلا باشد جایز نیست.90. مسئله: بنابر احتیاط واجب مردان باید از عینک طلا نیز استفاده نکنند.
امام:توضیح المسائل، مسئله 832.
فاضل: توضیح المسائل، مسئله 840.
گلپایگانى: توضیح المسائل، مسئله 840.
مکارم: توضیح المسائل، مسئله 761.
تبریزی و سیستانى:(5).91. مسئله: طلای سفید حکم طلای زرد را ندارد و پوشیدن آن برای مردان اشکالی ندارد مگر آنکه همان طلای زرد باشد که رنگ آن تغییر کرده باشد.
امام: کتاب استفتائات، ج1، لباس نمازگزار، با استفاده از سؤالهاى50، 51، 54 - 52.
اراکى، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم:(6).92. مسئله: زینت کردن به مطه در صورتی که صدق طلا بدان نشود اشکال ندارد.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، شرط پنجم.
اراکی و بهجت: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (شرائط لباس مصلى)، با استفاده از شرط پنجم.
خامنه اى:(7).93. مسئله: اگر چیزی ممزوج از طلای زرد و فلز دیگری باشد اگر طلای زرد در آن مضمحل شده باشد، بطوری که طلای زرد بر آن صدق نکند حکم طلای زرد را ندارد.
امام: استفتائات، ج2، با استفاده از سؤالهای 13 و 14.
بهجت و سیستانى: استفتاء.
مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، شرط پنجم.
فاضل: (8) .94. مسئله: اگر مردی شک کند که چیزی از جنس طلاست یا نه، استفاده کردن از آن برای او اشکال ندارد.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 21.
امام: استفتائات، ج1، لباس نمازگزار، سؤال 55.
اراکى، خامنه ای و سیستانى: استفتاء.
گلپایگانى: توضیح المسائل، مسئله 841 و ارشاد السائل، (لباس مصلى)، سؤال 115.
بهجت:(9).
پوشش مرد از محارم و مردان دیگر.
توجه: از کلیه احکام این بخش همسر مستثنی است. (10).97. مسئله: مردان باید عورتین خود را از مردان دیگر و همچنین از محارم خود بپوشانند و پوشانیدن بقیه بدن از آنها واجب نیست.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (ستر و ساتر)، قبل از مسئله1.
بهجت، تبریزی و خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، با استفاده از مسئله 19.
98. سؤال: آیا پوشیدن مایو یا لباسهای زیر که حجم عورتین پیداست لکن پوست بدن پیدا نیست برای پوشش در مقابل دیگران کافی است.
جواب: اگر مفسده ای بر آن مترتب نباشد اشکالی ندارد.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (ستر و ساتر)، با استفاده از قبل از مسئله 4، ص551.
تبریزى: صراط النجاة، با استفاده از سؤال 907.
خامنه ای و فاضل: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، ( احکام تخلى)، با استفاده از قبل از مسئله 55.
امام و گلپایگانى: استفتاء.
بهجت:(11).99. مسئله: نپوشاندن هرکجای بدن به قصد به حرام انداختن دیگری حرام است.
امام، اراکى، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و گلپایگانى: استفتاء.
بهجت:(12).100. مسئله: برهنه کردن بدن به قصد لذّت و ریبه در مقابل محارم (به استثنای همسر) یا مردان دیگر حرام است.
امام، اراکى، تبریزى، خامنه اى، سیستانی و گلپایگانى: استفتاء.
بهجت:(13).101. مسئله: دکتر بودن از مستثنیات نیست لذا مردان باید عورتین خود را از دکترها نیز بپوشانند مگر در مقام اضطرار. (البته به استثناء همسر).
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: با استفاده از عروه، (ستروساتر)، ص 550 549.
بهجت، تبریزی و خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (احکام تخلى)، با استفاده از قبل از مسئله 55 و (نکاح)، مسئله 20.
توضیح: آنچه از پوشش مردان استثنا شده است اضطرار است لذا اگر مردی مضطر باشد می تواند در مقابل دکتر کشف عورت کند (مانند موارد بیماری که بدون برهنه کردن عورتین برای دکتر مداوا ممکن نباشد) والا در غیر این صورت (مثل پیشگیری از بچه دار شدن در غیر مقام اضطرار) مردان باید عورتین خود را از دیگران بپوشانند حتی اگر دیگرى، پدر، برادر، پسر و یا از محارم، مانند خواهر، مادر، خاله و یا هرکس دیگری باشد.
پوشش مرد از زنان نامحرم.
102. مسئله: مردان باید عورتین خود را از نامحرم بپوشانند و پوشیدن بقیه بدن از آنها واجب نیست.امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (ستر و ساتر)، ص549.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، مسئله 19.
بهجت و خامنه اى:(14).103. مسئله: مردان بنابر احتیاط مستحب باید مواضعی را که بطور معتاد مردان می پوشند را از نامحرم بپوشانند خصوصاً اگر بدانند نامحرمی به قصد لذّت و یا ریبه به آنها نگاه می کند.
امام، فاضل و مکارم: عروه، (نکاح)، مسئله 51.
بهجت، خامنه ای و گلپایگانى:(15).104. مسئله: باز گذاشتن هر جای بدن به قصد به حرام انداختن نامحرم حرام است.
امام، اراکى، خامنه اى، سیستانى، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
بهجت:(16).در نتیجه اگر مردی بازو یا سینه، و یا بدن خود را به قصد آنکه نامحرمی به او نگاه بکند باز بگذارد و یا پیراهن نازک بدن نما بپوشد به قصد آنکه نامحرم به بدن او نگاه کند حرام است و باید از آن اجتناب کند. بله اگر لباس مثلاً آستین کوتاه بپوشد نه به قصد حرام انداختن دیگری اگر چه علم داشته باشد دیگری به حرام بیفتد بنابر احتیاط مستحب نباید چنین لباسی بپوشد.
105. سؤال: آیا خانمهای نامحرم می توانند برای مردان آمپول بزنند و یا فشار خون بگیرند و یا عکسهای رادیولوژی بگیرند.
جواب: اگر مستلزم لمس و یا نگاه حرام به بدن مرد باشد جایز نیست مگر در مقام اضطرار.
امام، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (نکاح)، با استفاده از مسائل 47 و 31.
امام: توضیح المسائل، مسئله 2433 و استفتاء.
اراکى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2437 و استفتاء.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، با استفاده از مسائل 19، 20 و 21.
بهجت:(17).106. سؤال: آیا مردان می توانند در حالی که می دانند نامحرم به آنها نگاه می کند مقدار بیشتری از بدن خود را که بطور معتاد مردان می پوشانند برهنه کنند مثلاً با زیرپوش در منزل باشند درحالی که می دانند نامحرم به آنها نگاه می کند و یا برای شستن فرش یا ماشین و یا... پاهای خود را بالا بزنند و یا در مقابل نامحرم شنا کنند.
جواب: اگر به قصد به حرام انداختن نامحرم باشد حرام است در غیر این صورت بهتر است ترک کند خصوصاً اگر بیننده جوان باشد.
امام، فاضل و مکارم: عروه، (نکاح)، با استفاده از مسئله 51.
بهجت، خامنه اى، سیستانی و گلپایگانى:(18).
پوشش مرد از بچهها.
بچه ها یا ممیز هستند یا نه:.107. مسئله: اگر بچه ها ممیز نیستند چه پسر و چه دختر پوشش از آنها واجب نیست حتی عورتین .
امام، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (نکاح)، مسئله 35.
بهجت و تبریزى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (نکاح)، مسئله 25.
اگر ممیز هستند:.
108. مسئله: مرد باید عورتین خود را از بچه های ممیز بپوشاند چه پسر باشند چه دختر محرم باشند یا نامحرم.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (ستر و ساتر)، قبل از مسئله 1.
سیستانى: منهاج الصالحین، (احکام تخلى)، قبل از مسئله 55.
بهجت: (19) . در نتیجه: مردان باید در حمامها و یا هرجای دیگرعورتین خود را از فرزندان ممیز خود بپوشانند.
1. بهجت: پوشیدن لباس ابریشم خالص برای مردان حرام است ولی چیزهایی از قبیل عرقچین و یا بندشلوار و یا جوراب، که به تنهایی عورت را نمی پوشانند اگر ابریشم خالص باشند بنابر اظهر نماز با آن صحیح است گرچه خلاف احتیاط است. توضیح المسائل، مسئله 703.
توضیح: این تعبیر به معنای احتیاط مستحب است در نتیجه طبق نظر معظم له بنابراحتیاط مستحب مردان نباید در هنگام نماز از لباسهای ابریشمی مانند عرقچین، جوراب و... استفاده کنند.
اراکى،فاضل و گلپایگانى: پوشیدن لباس ابریشم خالص برای مردان حرام است، همچنین بنابر احتیاط واجب پوشیدن چیزهایی از قبیل عرقچین، بند شلوار و... که به تنهایی ساتر عورتین نیستند، اگر از ابریشم خالص باشد جایز نیست.
اراکى، فاضل و گلپایگانى: عروه، (شرائط لباس مصلى) شرط ششم.
فاضل: توضیح المسائل، مسئله 843.
گلپایگانى: توضیح المسائل، مسئله 842.
2. گلپایگانى: اگر کمتر از چهار انگشت بسته ابریشم باشد اشکالی ندارد و بیش از آن پوشیدنش برای مرد حرام است. توضیح المسائل، مسئله 843.
3. بهجت: در صورتیکه ابریشم خالص نباشد، اشکال ندارد. استفتاء.
4. بهجت: اظهر جواز است. استفتاء.
5. استفاده کردن از عینک طلا برای مرد حرام است.
تبریزى: توضیح المسائل، مسئله 840.
سیستانى: توضیح المسائل، مسئله 840 و مکاسب محرمه، با استفاده از مسئله 37.
6. اگر طلای سفید فلزی غیر از طلای زرد باشد پوشیدن آن برای مرد اشکالی ندارد.
اراکى،سیستانى، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
تبریزى: صراط النجاة، با استفاده از سؤال 1192.
خامنه اى: اگر طلای سفید همان طلای زرد است که بر اثر مخلوط کردن ماده ای رنگ آن سفید شده است پوشیدن آن برای مردان حرام است ولی اگر پلاتین است یا عنصر طلا در آن بقدری کم است که عرفاً به آن طلا نمی گویند مانع ندارد. استفتاء.
فاضل: اگر طلای سفید، عنوان طلا داشته باشد و هم جنس طلای زرد باشد پوشیدن آن برای مرد جایز نیست. جامع المسائل، با استفاده از سؤالهای 256 و 969.
7. خامنه اى: زینت کردن به مطلا برای مردان اشکال ندارد حتی اگر عرفاً بدان طلا بگویند. استفتاء.
8. فاضل: پوشیدن هر چیزی که ممزوج از طلا وغیرطلا باشد برای مردان جایز نیست. عروه، (شرائط لباس مصلى)، شرط پنجم.
9. بهجت: اگر صدق طلا کند جایز نیست. استفتاء.
10. 95.سؤال: اگر مردی انگشتر طلا یا ساعت طلا برای همسرش خریده و جهت امتحان و یا برای نگهداری و حفظ آنها بدست خود کرده در موقع نماز یا غیر نماز چه صورت دارد.
خامنه اى: در هر صورت اگر پوشیدن طلا صدق کند حرام است. استفتاء.
گلپایگانى: برای مرد حرام و نماز با آن باطل است. مجمع المسائل، ج1 سؤال 120.
96. سؤال: شخصی برای همسر خود انگشتر طلا می خرد بعنوان اندازه گیری در دست می کند. آن مقدار دست کردن حرمت دارد یا نه.
خامنه اى: از پاسخ سؤال قبل مسئله روشن شد.
گلپایگانى: در مورد سؤال آن مقدار عیبی ندارد. مجمع المسائل، ج1، مسائل متفرقه، سؤال 100.
11. بهجت: اگر معرضیت فتنه و فساد باشد جایز نیست. استفتاء.
12. بهجت: بخشی از بدن که پوشانیدن آن واجب است، نپوشاندن آن حرام است و لو دیگری به حرام نیفتد و در جایی که پوشاندن واجب نیست در فرض کمک به حرام، پوشاندن واجب است. استفتاء.
13. بهجت: بخشی از بدن که پوشانیدن آن واجب است، نپوشاندن آن حرام است و لو دیگری به حرام نیفتد و در جایی که پوشاندن واجب نیست در فرض کمک به حرام، پوشاندن واجب است. استفتاء.
14. بهجت: بنابر احتیاط واجب مرد باید بدن خود را از نامحرم بپوشاند اگر چه کمک بر حرام نباشد. و اگر کمک به حرام باشد پوشاندن بدن قطعاً واجب است. همانطور که پوشانیدن عورت از نامحرم واجب است. توضیح المسائل، مسئله 1937.
خامنه اى: مقدار واجب پوشش بدن برای مردان، پوشانیدن عورتین است به گونه ای که شهوت انگیز و موجب مفسده نباشد و اگر فسادی در بین باشد، سایر قسمتهای بدن به استثناء سر و گردن و کفین را نیز باید بپوشانند. استفتاء.
15. بهجت: بنابر احتیاط واجب مرد باید بدن خود را از نامحرم بپوشاند اگر چه کمک بر حرام نباشد. و اگر کمک به حرام باشد پوشاندن بدن قطعاً واجب است. توضیح المسائل، مسئله 1937.
خامنه اى: اگر مرد بداند نامحرم به بدن او نگاه می کند، بنابر احتیاط واجب باید بدن خود را به استثناء سر، گردن و دستان بپوشاند. استفتاء.
گلپایگانى: احتیاط (واجب) این است که مرد مواضعی را که معمولاً پوشیدن آن در بین مردان متعارف است در صورتی که بداند زن اجنبیه به او نگاه می کند بپوشاند. مجمع المسائل، ج2، سؤال 644.
در نتیجه: مرد باید بالاتر از مچ و سینه و پاهای خود و مواضعی را که معمولاً مردان می پوشانند از نامحرمی که ناظر آنهاست بپوشاند و پوشیدن مواضع دیگر مثل سر، صورت، دست و ... لازم نیست.16. بهجت: اگر این کار کمک کردن به حرام باشد پوشانیدن آن قطعاً واجب است. توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1937.
17. بهجت: نگاه کردن به بدن مرد نامحرم اگر کمک بر حرام نباشد بنابر احتیاط واجب جایز نیست و اگر کمک به حرام باشد قطعاً حرام است، و در هر صورت لمس بدن نامحرم در غیر ضرورت جایز نیست. توضیح المسائل، مسائل 1933 و 1937.
18. بهجت: اگر مستلزم حرامی باشد، این کار جایز نیست و اگر مستلزم حرام نباشد بنابر احتیاط واجب مرد باید بدن خود را از نامحرم بپوشاند. توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1937.
خامنه اى:اگر مستلزم مفسده باشد و یا شهوت انگیز باشد این کار جایز نیست. استفتاء.
سیستانى:چنانچه به قصد این باشد که نامحرم به بدن او نگاه کند و یا بازگذاشتن این مواضع نوعاً فتنه انگیز باشد جایز نیست. استفتاء.
گلپایگانى: اگر به قصد به حرام انداختن نامحرم باشد حرام است و اگر نه بنابر احتیاط واجب باید مقدار معتاد را بپوشاند. عروه، (نکاح)، با استفاده از مسئله 51 و استفتاء.
19. بهجت: بنابراحتیاط واجب مرد باید بدن خود را از دختری که نُه سالش تمام نشده ولی خوب و بد را می فهمد بپوشاند، اگر چه قصد لذّتی در بین نباشد. توضیح المسائل، مسئله 1937.
سید مسعود معصومی / احکام روابط زن ومرد
احسان و نیکى آرى, هتک کرامت و شخصیت نه!
((و یطعمون الطعام على حبه مسکینا و یتیما و إسیرا, انما نطعمکم لوجه الله لا نرید منکم جزإ و لا شکورا, انا نخاف من ربنا یوما عبوسا قمطریرا.))(1)
سالى که ماه پایانى آن را مى گذارنیم به نام مبارک امیرالمومنین(ع) مزین شده است. دومین عید غدیر را در روزهاى پایانى این ماه جشن خواهیم گرفت و خداى را سپاس خواهیم گفت که ما را از دوستداران و پیروان على(ع) قرار داد و در جرگه کسانى درآورد که به ولایت آن حضرت(ع) تمسک جسته و باور دارند. از سوى دیگر هفته احسان و نیکوکارى را در پیش داریم; هفته اى که در آستانه سال جدید ما را پیش از پیش به یاد همنوعان مى اندازد و مى تواند یادآور ارزش والا و بى بدیل نیکى به دیگران باشد; ارزشى که تنها نگاهى کوتاه به آیات و روایات و سیره اهل بیت(ع) نشان از اهمیت آن در منطق انسانى اسلام دارد. و این امر آن قدر واضح است که در این فرصت نیازى به شرح آن نیست. تنها مرورى کوتاه به زندگى امیرالمومنین(ع), چه در دوران پیامبر(ص) و چه پس از آن و چه آنگاه که در سالهاى آخر عمر شریف خود, عهده دار امر حکومت شد, به خوبى نشان خواهد داد که رسیدگى به مشکلات دیگران و سختى دادن به خود براى آسایش مردم و کمک به نیازمندان و محرومان, چه جایگاهى در زندگى و منطق آن بزرگوار داشته است. از میان آن همه نکات و ارزشهایى که در عملکرد آن بزرگوار و خاندان شریف ایشان در این باره وجود دارد, تنها نگاهى درسآموز به آیات سوره ((انسان)) که در شإن حضرت و همسر و فرزندانش نازل شده, ما را جرعه نوش کوثر معرفت انسانهایى مى گرداند که مایه فخر خداوند و الگوى جاودانه همه خوبى هایند و تمسک به ولایت آنان تمسک به منش و روش و اخلاق کریمه و آن همه اوصاف نیک آنان نیز مى باشد. در این فرصت و در استقبال از هفته احسان و نیکوکارى فقط به یک نکته اشاره اى کوتاه مى کنیم.
در شرح زندگى امیرالمومنین(ع) و نیز دیگر ائمه(ع) بارها خوانده و شنیده ایم که آنان پنهانى و حتى به صورت ناشناس به مستمندان و درماندگان کمک مى کردند. شبانه شخصا به در خانه نیازمندان مى رفتند و بىآنکه شناخته شوند کمکهاى جنسى و نقدى خود را به آنان مى رساندند تا جایى که در موارد متعددى تنها پس از رحلت آن بزرگواران, فقرا و نیازمندان مى فهمیدند چه کسى به آنان کمک مى کرده است. بارها نیز به دیگران سفارش کرده اند که پنهانى به کمک نیازمندان بشتابند و براى چنین روشى پاداشى دوچندان برشمرده اند. تا جایى که در بیانى تمثیلى و کنایى, تشویق کرده اند که شخص اگر با دست راست خود کمک مى کند و صدقه اى مى دهد آن را از دست چپ خود پنهان بدارد.(2) یک حکمت روشن این پنهانکارى, حفظ آبرو و کرامت کسانى است که به هر دلیل, نیازمند دریافت کمک شده اند و چاره اى جز گشودن دست نیاز به دیگران ندارند. اگر اولیإ دین(ع) به گونه اى رفتار مى کردند که حتى خود نیازمندان و مددجویان نیز پى نبرند چه کسى به آنان کمک مى رساند و همین مقدار نیز مایه سرشکستگى آنان نشود, آیا شایسته است ارزش آن همه خدمات و تلاشهاى قابل تقدیر و مبارک خویش را با به نمایش در آوردن شخصیت نیازمندان در مقابل چشم میلیونها بیننده به ویژه اقوام و دوستان آنان, خدشه دار کنیم و کرامت و شخصیت بسیارى از افراد را ناخواسته, آن هم در آغاز زندگى مشترک, دستخوش سلیقه ناصحیح خود در جلب کمکهاى بیشتر و اطمینان بخشى به جامعه در مصرف کمکها قرار دهیم؟ تردیدى در حسن نیت و خیرخواهى دست اندرکاران چنین امورى نیست و حتى همین روشهاى ناصحیح را نیز مى توان به عذر جلب توجه بیشتر جامعه توجیه کرد ولى آیا بارها براى ما نگفته اند که على(ع) پنهانى به امور نیازمندان و مسکینان رسیدگى مى کرد. آیا امام باقر(ع) در باره سیره پدر بزرگوارش نفرموده است که على بن حسین(ع) در شب تاریک, کیسه بر دوش از خانه خارج مى شد, در خانه هاى فقرا را یکى یکى مى زد و هر کس بیرون مىآمد, کمک مورد نظر را به او مى داد. ((و کان یغطى وجهه لئلا یعرفه)); و چهره اش را مى پوشاند تا صاحب خانه او را نشناسد.(3) آن قدر چنین کرد که پس از رحلتش, هنگام غسل دادن وى, دیدند پشت حضرت همانند زانوى شتر پینه بسته است.(4)
و آیا این محمد بن اسحاق نیست که مى گوید جمعى از مردم مدینه زندگى مى گذراندند اما نمى دانستند زندگى آنان از کجا تإمین مى شود تا اینکه على بن حسین درگذشت. آن وقت فهمیدند کسى که شبها سراغ آنان مى رفت وى بوده است که از دست دادند. تعداد چنین خانواده هایى را یکصد خانواده با جمعیت شمرده اند.(5) امام سجاد(ع) نقاب بر چهره مى زد تا وى را نشناسند و بسیار مى شد که نیازمندان شبانه بر در خانه خود مى ایستادند و منتظر آمدن وى بودند ولى نمى دانستند کیست, از این رو هنگامى که او را مى دیدند به یکدیگر بشارت مى دادند که ((صاحب کیسه)) آمد.(6)
و آیا هشام بن سالم براى ما روایت نکرده است که امام صادق(ع) وقتى تاریکى شب فرا مى رسید و پاسى از آن مى گذشت کیسه اى شامل نان و گوشت و پول را بر گردن خویش مى انداخت و سراغ نیازمندان مدینه مى رفت و آن را میانشان قسمت مى کرد ولى آنان وى را نمى شناختند تا اینکه حضرت رحلت کرد و دیدند دیگر کسى سراغشان نیامد, آنگاه فهمیدند که آن فرد, امام صادق(ع) بوده است!(7)
آیا با این گونه آموزه هاى دینى و آن همه تإکیدهایى که در ضرورت حفظ شخصیت افراد و کرامت انسانى آنان شده است, شایسته است مرد جوانى را که مى خواهد عهده دار مسوولیت زندگى و مدیریت آن باشد, از آغاز, فردى ناتوان و نیازمند کمک معرفى کنیم و همواره در پیش چشم دیگران, ((شوهرى)) جلوه دهیم که خود حتى توان تشکیل زندگى را نداشته است و دختر جوان را با آن همه آمال و آرزو, فرزند خانواده اى مستمند معرفى کنیم که توان فراهم آورد جهازیه اى مختصر براى فرزند خود نداشته اند و مایه سرشکستگى وى در زندگى شویم. آیا چنین رفتارى را براى نزدیکان و خویشان خود مى پسندیم. آیا به صرف اینکه آنان, خود (و طبعا از سر ناچارى) رضایت مى دهند مجوز چنین روشى مى شود و بدتر آنکه شنیده شود در پاره اى موارد جهازیه تقدیمى, ممهور به برچسب نیز مى شود تا لااقل براى مدتى معلوم باشد از کجا آمده است! گاه نیز شخص مجبور به گذراندن آزمون احکام شده است.
هیچ کس نمى تواند ارزش خدمات ارائه شده را نادیده بگیرد و آن همه کمکهاى گسترده را در سراسر کشور به خاطر چنین روشهایى, کوچک جلوه دهد ولى آیا اساسا در جامعه اسلامى با آن همه سرمایه هاى خدادادى و حاکمیت اسلام, وجود آن همه دختر و پسر جوان که تنها با کمکهاى دیگران توانسته اند با حداقلى از امکانات, آغاز زندگى مشترک خویش را جشن بگیرند جایى براى افتخار دارد که آن را به منظر و تماشاى جامعه بگذاریم؟ آیا نباید بر این واقعیت گریست؟ چه جاى شادمانى و افتخار است تماشاى عروسان و دامادانى که حتى نتوانسته اند زندگى مشترک خود را بدون استمداد از دیگران آغاز کنند و چه جاى این است که با این روشها, حس ترحم دیگران را برانگیزیم تا حاضر شوند اندکى کمک کنند! امیدواریم در چنین روشهایى تجدید نظر شود و راههاى دیگرى براى جلب کمک و ارائه گزارش فعالیتها, که هر دو نیز امرى لازم است, انتخاب گردد تا همراه با حداکثر تلاش براى بهبود وضع زندگى نیازمندان و مددجویان, حداکثر تلاش نیز براى حفظ حرمت و کرامت انسانى و شخصیت اسلامى و اجتماعى آنان صورت گیرد. ان شإالله.
سردبیر
پىنوشتها:
1ـ سوره انسان, آیه 10ـ8.2ـ ((امام صادق(ع): یا ابن جندب! لاتتصدق على اعین الناس لیزکوک فانک ان فعلت ذلک فقد استوفیت اجرک و لکن اذا اعطیت بیمینک فلا تطلع علیها شمالک فان الذى تتصدق له سرا یجزیک علانیه على رووس الاشهاد فى الیوم الذى لایضرک ان لایطلع الناس على صدقتک...)) بحارالانوار, ج78, ص284, ج96, و نیز نگاه کن: ص24, ج69, ص377و390.
3ـ بحارالانوار, ج46,ص89.
4ـ همان, ص90.
5ـ همان, ص88.
6ـ بحارالانوار, ج46, ص89.
7ـ ((کان ابوعبدالله(ع) اذا اعتم و ذهب من اللیل شطره اخذ جرابا فیه خبز و لحم و الدراهم فحمله على عنقه ثم ذهب به الى اهل الحاجه من اهل المدینه فقسمه فیهم و لایعرفونه فلما معنى ابوعبدالله(ع) فقدوا ذا فعلموا انه کان اباعبدالله(ع).)) کافى, ج4, ص8.
ماهنامه پیام زن ـ شماره 108 ـ اسفند 79
احکام خرید
سید محمد مسعود معصومی
253.مسئله:خرید هرگونه طلا برای داماد به منظور استفاده وی جایز نیست اگر چه حلقه یا دگمه سردست یا ساعت و یا... باشد.
امام: استفتائات، ج2، ص8 و توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2068.
اراکى: توضیح المسائل، ص550 (چ 1371).
بهجت و خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2076.
فاضل: جامع المسائل، ج1 با استفاده از سؤالهای 970 و 971 و 258.
گلپایگانى: استفتاء.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1762.
تبریزى: (9) .
255.مسئله:طلای سفید حکم طلای زرد را ندارد و خرید آن برای داماد اشکالی ندارد.
امام: استفتائات، ج1، (لباس نمازگزار)، سؤال 58 و استفتاء.
اراکى، بهجت، خامنه اى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: (10) .
256.مسئله:خریدن هر گونه لباس ابریشمی خالص برای داماد به منظور پوشیدن وی جایز نیست.
امام: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2068.
امام، اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2076.
فاضل: جامع المسائل، ج2، با استفاده از سؤال 762.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1762.
تبریزى: (11) .
در نتیجه: خرید هر گونه لباس اعم از پیراهن، لباس زیر، لباس راحتی در منزل، جوراب و... اگر از جنس ابریشم خالص باشد جایز نیست.
257.مسئله:خرید با پولی که به آن خمس تعلق گرفته شده است تا زمانی که خمس آن پرداخت نشده باشد جایز نیست مگر آنکه از حاکم شرع یا وکیل وی اجازه گرفته شده باشد.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (فیما یجب فیه الخمس)، مسئله 75.
امام: توضیح المسائل، مسئله 1790 و 1795.
اراکى: توضیح المسائل، مسئله 1821 و 1826.
خامنه اى: استفتاء.
گلپایگانى: توضیح المسائل، مسئله 1804.
تبریزی و سیستانى: (12) .
258.مسئله:اگر کسی (به مسئله قبل توجه نداشت) با پولی که خمس به آن تعلق گرفته است چیزی را بخرد باید از حاکم شرع یا وکیل وی اجازه بگیرد. که در این صورت اگر اجازه داد معامله صحیح است و اگر اجازه نداد یک پنجم معامله باطل است.
امام، اراکى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: عروه، (فیما یجب فیه الخمس)، مسئله 75.
امام: توضیح المسائل، مسئله 1760.
فاضل: توضیح المسائل، با استفاده از مسائل 1825 و 1827.
گلپایگانى: توضیح المسائل، مسئله 1769.
تبریزی و سیستانى: (13) .
259.مسئله:خرید هر گونه لباس شهرت برای داماد یا عروس جایز نیست.
امام، اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2076.
فاضل: جامع المسائل، ج2، با استفاده از سؤال 762.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1762.
تبریزى: (14) .
260.مسئله:خرید لباس مختص زنان برای داماد یا لباس مختص مردان برای عروس جایز نیست و باید از خرید آن اجتناب کرد.
امام، اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
امام: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2068.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2076.
فاضل: جامع المسائل، ج2، با استفاده از سؤال 762.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1762.
تبریزى: (15) .
261.مسئله:خرید هر گونه لباس مهیج برای عروس به منظور استفاده کردن وی در میان نامحرمان حرام است.
امام، اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
امام: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2068.
فاضل:جامع المسائل، ج2، با استفاده از سؤال 762.
تبریزى: (16) .
در نتیجه: اگر داماد می داند در مجلس عروسی نامحرمها به عروس نگاه خواهند کرد (مثلاً مجلس مختلط باشد) خرید لباس عروسی که مهیج باشد و مقداری از بدن را نپوشاند جایز نخواهد بود.
262.مسئله:خرید ماشین ریش تراشی و خمیر ریش به منظور تراشیدن ریش برای داماد جایز نیست.
امام: استفتائات، ج2، (مکاسب محرمه)، سؤال8 و با استفاده از توضیح المسائل مسئله 2068.
اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
تبریزى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2075 و استفتاء.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2076.
فاضل: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 2129.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله 1762.
توجه: اگر ماشین ریش تراشی را به جهت استفاده حلال بخرد اشکالی ندارد.
263.مسئله:خرید و فروش چرمی که از ممالک غیر اسلامی می آورند یا از دست کافر گرفته می شود باطل است ولی اگر انسان بداند که آنها از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده، خرید و فروش آن اشکال ندارد.
امام: توضیح المسائل، مسئله 2061 و تحریر، ج2، مسئله 1.
اراکى: توضیح المسائل، مسئله 2087.
بهجت: توضیح المسائل، مسئله 1618.
تبریزى: توضیح المسائل، مسئله 2069.
سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: (17) .
در نتیجه: خرید هر چیز چرمی مانند کفش کمربند، بند ساعت، کیف... که از کشورهای غیر اسلامی آمده باطل است مگر آنکه انسان بداند آن کشور چرم خود را از کشورهای اسلامی تهیه می کند.
سید مسعود معصومی / احکام روابط زن ومرد